Wat kan u doen als uw auteursrechten worden geschonden?

Indien U meent dat Uw auteursrechten worden geschonden, is de eerste stap de inbreuk vast te stellen. Het is uiteraard geen goed idee met de fanfare voorop op jacht te gaan om vervolgens te moeten ervaren dat de inbreukmaker alles staalhard ontkent en U geen bewijzen hebt.

Hier bestaan verschillende opties.

• Mogelijks kan U makkelijk zelf bewijzen verzamelen, bijvoorbeeld omdat de inbreukmaker publicitair materiaal verspreid met afbeeldingen van de namaak en vermelding van de prijzen die daarvoor aangerekend worden.
   
• Het is echter ook mogelijk dat de inbreukmaker meer op zijn hoede is of dat het risico bestaat dat de authenticiteit of juiste datum van een bewijsstuk zou kunnen worden betwist (bv. een afprint van een website). Hiervoor bestaan verschillende oplossingen (o.a. vaststelling door een gerechtsdeurwaarder, vaststelling door een detective).
   
• Een van de meest efficiënte middelen van bewijsvergaring is het zogenaamde “beslag inzake namaak” of “beschrijvend beslag”.[1]
  • Concreet kan diegene die zich kan beroepen op een “ogenschijnlijk geldig” intellectueel eigendomsrecht en een “aanwijzing van inbreuk” (of dreigende inbreuk) zich naar de voorzitter van de territoriaal bevoegde rechtbank wenden met het verzoek een deskundige aan te stellen om de beweerde inbreuk makende goederen te beschrijven en hierover een verslag op te stellen.
  • De aangestelde deskundige zal doorgaans gemachtigd worden om zich, desnoods met bijstand van politie en een slotenmaker, toegang te verschaffen tot de plaatsen waar de vermeende namaak vermoedelijk kan worden aangetroffen[2].
  • Let wel, de deskundige die wordt aangesteld in het kader van een beschrijvend beslag, dient geen advies te verlenen of te oordelen of er nu al dan niet sprake is van namaak. Hij heeft een louter beschrijvende rol. Over de vraag of er al niet sprake is van een inbreuk is, moet de rechter oordelen.

In een minderheid van de gevallen gaat een beslag inzake namaak gepaard met echte beslagmaatregelen. Dit zal maar het geval zijn in flagrante situaties waarbij de verzoekende partij kan aantonen dat de inbreuk redelijkerwijze niet kan worden betwist en waarbij, alle belangen in acht genomen, geoordeeld wordt dat het nemen van een bewarende maatregel verantwoord is.

Heeft u uiteindelijk voldoende bewijsmiddelen bekomen, dan zijn nog verschillende actiemogelijkheden:

1. U kan opteren voor een stakingsprocedure volgens de vormen van het kort geding. Dergelijke procedure beoogt een uitspraak over het al dan niet bestaan van namaak te bekomen en de stopzetting ervan te horen bevelen (desgevallend onder verbeurte van een dwangsom). Nadeel van dergelijke procedure is dat binnen het kader hiervan geen schadevergoeding kan worden toegekend.
    
2. U kan opteren voor een gewoon kort geding, m.a.w. een procedure die enkel kan leiden tot het opleggen van voorlopige maatregelen maar waarin geen definitieve uitspraak wordt gedaan over het al dan niet bestaan van namaak. Het klassieke kort geding wordt minder vaak gebruikt dan de stakingsvordering aangezien deze laatste procedure inzake snelheid gelijkaardige resultaten biedt maar wel een bindende uitspraak over het al dan niet bestaan van een inbreuk geeft.
    
3. Rest ten slotte de gewone (bodem)procedure. Het meest voor de hand liggende nadeel van dergelijke procedure is de duur ervan. Terwijl een procedure in kort geding of zoals in kort geding (de stakingsprocedure) in enkele weken tot maanden kan worden afgehandeld, zal een procedure ten gronde (afhankelijk van de opstelling van partijen en snelheid van de rechtbank) al gauw 1,5 tot 2 jaar in beslag nemen, alleen nog maar op het niveau van eerste aanleg. Het voordeel ervan is dat de rechter op alle fronten uitspraak kan verlenen: het al dan niet bestaan van een inbreuk, de staking ervan, de verschuldigde schadevergoeding, verbeurdverklaring van de namaak, verplichting tot publicatie van het vonnis,…

In de digitale wereld komt er nog een probleem bij: de inbreukpleger (bv. bij gepirateerde content) kan onbekend zijn, niet worden geïdentificeerd of zich in een ver buitenland bevinden. In dat geval rijzen internationaalrechtelijke problemen van bevoegde rechtbank, rechtsmacht en toepasselijk recht. Het zou ons te ver leiden om daar in het beperkte kader van deze gids nader op in te gaan. Weet wel dat een inbreuk op het auteursrecht niet afhangt van de al dan niet goede trouw van de inbreukpleger. Deze laatste kan zich dus niet verschuilen achter een gebrekkige kennis van het recht. Als de inbreuk opzettelijk of met een (zelfs onrechtstreeks) commercieel voordeel wordt gepleegd, is sprake van een misdrijf.