Formaliteiten bij de opstart
Starten met je eigen zaak op administratief vlak is relatief eenvoudig. Toch zijn er een aantal formaliteiten die je moet vervullen. Hier vind je antwoorden op de meest voorkomende vragen.

Informatie
Welke formaliteiten moet ik vervullen om te starten als zelfstandige?
Er zijn een aantal standaardformaliteiten die van toepassing zijn voor de meeste beroepen. Deze gelden zowel voor starters in hoofd- als in bijberoep.
1. Open een zichtrekening
Als zelfstandig handelaar of vakman moet je een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank. Bijvoorbeeld KBC. De rekening moet op jouw naam staan.
2. Check of je vergunningen nodig hebt voor je inschrijving?
Om van start te gaan in bepaalde sectoren, heb je als ondernemer een vergunning nodig. Ga na welke vergunningen dat zijn.
3. Schrijf je in bij het Ondernemingsloket
Als starter van een handels- of ambachtsonderneming of als vrij beroeper ben je verplicht je onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen en een ondernemingsnummer aan te vragen. Dit geldt zowel voor handelaars, handelsvennootschappen en vrij beroepen. Een ondernemingsnummer vraag je aan via een erkend ondernemingsloket zoals Liantis ondernemingsloket, partner van UNIZO.
4. Activeer je btw-status
Nadat jouw onderneming in de Kruispuntbank van Ondernemingen is ingeschreven, dien je een btw-identificatie aan te vragen. Ook hiervoor kan je terecht bij Liantis ondernemingsloket. Op dit moment dien je het btw-stelsel aan te geven waarvoor je opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel, enz. Een onderneming moet nagaan of de geleverde diensten of goederen al dan niet in het btw-wetboek omschreven staan en je onderneming bijgevolg al dan niet btw-plichtig bent.
5. Check of je andere vergunningen of een registratie nodig hebt voor je activiteiten
Voor verschillende beroepen gelden bijkomende verplichtingen. Afhankelijk van de activiteit en van de specifieke kenmerken van de onderneming zijn extra passende vergunningen of een registratie nodig. Voorbeelden zijn: de milieuvergunning, de registratie voor aannemers, exportvergunning, vergunning voor fabriceren of in de handel brengen van voedingswaren, enz. Ook voor dienstverlenende beroepen gelden meestal specifieke reglementeringen. Zij vragen een erkenning aan via hun orde of beroepsinstituut. Meer info hierover vind je bij Liantis ondernemingsloket.
6. Sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds
Als zelfstandige in hoofd- én bijberoep, moet je je ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die je moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Je kan hiervoor terecht bij Liantis sociaal verzekeringsfonds.
7. Sluit je aan bij een ziekenfonds
Om in orde te zijn met je ziekteverzekering is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Als je al aangesloten bent, meld je een wijziging van jouw statuut.
8. Richt je een vennootschap op?
Voor het oprichten van een vennootschap: meer info of via onze partner Liantis
9. Ga je met personeel van start?
Voor het aanwerven van personeel: meer info of via onze partner Liantis
Ben je nog niet helemaal zeker van je opstart of van je idee? Volg dan dit stappenplan:
1. Schrijf je ondernemingsplan met het gratis UNIZO Startersplatform
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 30/08/2023
Wat zijn de formaliteiten bij de oprichting van een vennootschap?
Wanneer je start met een vennootschap, gelden er naast de standaardformaliteiten een aantal extra verplichtingen.
Financieel plan
Een financieel plan is een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van jouw onderneming en is een onderdeel van het ondernemingsplan. Als je een vennootschap wil oprichten moet je een financieel plan voor de eerste twee jaar van de vennootschap (laten) opmaken. Je moet het overmaken aan de notaris bij het opstellen van de oprichtingsakte. Bij faillissement binnen de eerste drie jaar na de oprichting zal de rechter dit financieel plan opvragen bij de notaris. Als dan blijkt dat onvoldoende vermogen werd voorzien voor de eerste 2 jaar van de activiteit, word jij als oprichter hoofdelijk verantwoordelijk gesteld voor de schulden van de vennootschap. De beperkte aansprakelijkheid wordt dan opgeheven. Het financieel plan is niet vereist voor een VOF (vennootschap onder firma) en voor een CommV.
TIP!
Met het gratis platform van UNIZO stel je met begeleiding jouw financieel plan en ondernemingsplan op.
Oprichtingsakte
Een vennootschap wordt opgericht met een notariële akte. Daarbij moet je statuten opmaken die neergelegd worden bij de notaris. Deze zorgt voor publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Sinds 1 augustus 2021 is het mogelijk om een vennootschap op te richten op digitale wijze via het platform 'startmybusiness' van de federatie van notarissen. Je hoeft hierdoor geen fysieke vergadering meer vast te leggen met een notaris. De tussenkomst van een notaris blijft wel vereist. Een onderhandse akte (tussen de betrokkenen) volstaat evenwel voor een VOF en voor een CommV (behalve wanneer onroerende goederen worden ingebracht). Er is dan ook geen financieel plan en een bankattest vereist. Je moet in dat geval zelf zorgen voor de publicatie van de statuten.
Bankattest
De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest is een bewijs geleverd door de financiële instelling dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd op een zichtrekening op naam van de op te richten vennootschap.
Vennootschapsbijdrage & sociaal verzekeringsfonds
Als vennootschap ben je onderworpen aan de vennootschapsbijdrage en dien je je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Meer info vind je hiervoor bij Liantis sociaal verzekeringsfonds, partner van UNIZO.
De wet verplicht verder de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken vb. de oprichtingsakte, verandering van zetel, benoeming bestuurders, enz.
Heb je nog andere vragen over de opstart van je eigen onderneming?
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 10/07/2023
Bent u ingeschreven in de Kruispuntbank voor Ondernemingen als kleinhandelaar?
Een onderneming die enkel een inschrijving heeft als groothandelaar kan geen verkoop organiseren die zich richt op consumenten – eindverbruikers. Dit geldt ook voor pop-ups. U moet dus een inschrijving hebben in de kruispuntbank als kleinhandelaar wanneer de pop-up langer open is dan 30 dagen of indien of als de activiteit minder lang is maar zich regelmatig herhaalt. De verkoopruimte moet ook passend ingericht zijn voor kleinhandel.
U kan in principe enkel verkopen op de locatie waarvoor u ingeschreven bent (en dus niet elke week op een andere locatie verkopen). De enige uitzondering hierop is de situatie van leurhandel. In dat geval is een leurkaart vereist.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023
Specifieke beroepskennis moet niet (meer) bewezen voor bepaalde gereglementeerde beroepen
Sinds 1 januari 2018 is in Vlaanderen geen specifieke beroepskennis meer vereist voor gereglementeerde beroepen en sinds 1 januari 2019 voor de bouwsector. Dit geldt zowel voor bestaande als startende ondernemers.
Over welke beroepen gaat het?
Voor een hele reeks beroepen was naast de basiskennis ook specifieke beroepskennis vereist om het beroep te mogen uitoefenen. Dat kon je meestal aantonen door middel van een opleiding en een bijhorend attest.
Concreet is geen specifieke beroepskennis meer vereist voor:
- beroepen in de bouwsector
- slager-groothandelaar,
- beenhouwer-spekslager
- droogkuiser-verver,
- restaurateur of traiteur-banketaannemer,
- brood- en banketbakker,
- kapper,
- schoonheidsspecialist,
- masseur,
- voetverzorging,
- opticien,
- dentaaltechnicus,
- begrafenisondernemer,
- Beroepsbekwaamheden met betrekking tot de uitoefening van zelfstandige activiteiten met betrekking tot fietsen en motorvoertuigen
Dat wil dus zeggen dat deze beroepen door iedereen uitgeoefend mogen worden, zonder dat hiervoor beroepskennis bewezen moet worden.
Waarom is dit afgeschaft?
Er zijn verschillende redenen:
1. Door Europese regelgeving, mocht Vlaanderen niet langer dezelfde strenge voorwaarden opleggen aan EU-onderdanen wanneer die zich hier willen vestigen. De regels waren dus strenger voor Belgische onderdanen dan voor andere EU-onderdanen;
2. Europa heeft bovendien de aanval ingezet op vestigingswetgeving: recent deed de EU nog een voorstal met concrete vragen die elke overheid moet kunnen beantwoorden om een vestigingswetgeving te mogen behouden;
3. De vestigingswetgeving bepaalt enkel de startpositie, maar onder meer door de snelle evoluties binnen de betrokken beroepen, verzekert ze niet de kwaliteit op langere termijn;
Betekent dit nu dat er geen enkele controle meer is op de kwaliteit?
Dat is niet de bedoeling.
Het is de bedoeling om de nadruk te leggen op andere manieren om te verzekeren dat wie het beroep uitoefent, dat met een bepaalde kwaliteit doet. De maatregelen die dat moeten garanderen, zullen dus van sector tot sector verschillen. Het kan gaan om controles door externen zoals FAVV, FAGG, kwaliteitslabels binnen sectoren, permanente opleiding, …
Is kennis van bedrijfsbeheer dan niet meer van belang als je een eigen zaak wil runnen?
Een goede kennis bedrijfsbeheer blijft cruciaal! Zelf blijft UNIZO daarom volop starters en jonge ondernemers op weg helpen met zeer praktijkgerichte trajecten voor het opmaken van uw ondernemingsplan / businessplan: check het hier .
Heb je bijkomende vragen?
Aarzel dan niet om de UNIZO Ondernemerslijn te contacteren, via ondernemerslijn@unizo.be, via het gratis nummer 02 21 22 678 of via de chat op deze website.
Je wil zelfstandige worden... maar hoe begin je daaraan?
Bij UNIZO helpen we je de opstart van je eigen zaak goed voor te bereiden én onderzoeken we samen de haalbaarheid van je ondernemersidee.
Schrijf je in voor traject Starten
En vergroot je slaagkansen als succesvol ondernemer!
Ga zeker ook ten rade bij onze partner Liantis voor meer informatie.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 23/02/2023
Hoe zit het met de vestigingswet in Brussel?
De regionalisering van de toegang tot het beroep heeft als gevolg dat elk Gewest zelf kan beslissen hoe ze dit verder organiseert. De wijzigingen aan de vestigingswet werden echter niet alleen beïnvloed door de regionalisering, maar ook door een Europese Richtlijn 2005/36/EG van 7 september 2005 over de erkenning van beroepskwalificaties. In Brussel verscheen op 6/7/2017 een ordonnantie die deze richtlijn implementeerde (met terugwerkende kracht tot 18 januari 2016 !).
In Brussel is de vestigingswet op zich NIET afgeschaft. Alleen zijn de voorwaarden om toegang tot het beroep te krijgen voor de niet-Belgische ondernemers, met een Europese nationaliteit, sterk aangepast. Het volstaat voor deze personen om een (uit een Europese lidstaat afkomstig) erkend bekwaamheidsattest, certificaat of diploma, voor te leggen om zich in de Kruispuntbank voor Ondernemingen te kunnen inschrijven. Indien ze dit niet hebben, moeten ze een minimum aan praktijkervaring kunnen aantonen.
Dit geldt voor alle beroepen die voorheen gereglementeerd waren in het kader van de vestigingswet (dit geldt dus niet voor bijvoorbeeld vrije beroepen).
Personen met de Belgische nationaliteit of van buiten de EU moeten in Brussel wel aan de voorwaarden mbt de beroepsbekwaamheid voldoen. Ze kunnen eventueel een erkend attest voorleggen uit een andere Europese lidstaat.
Wat betreft het attest bedrijfsbeheer blijft de huidige regelgeving in Brussel van kracht. Alle kandidaat-ondernemers met een Belgische nationaliteit, een Europese nationaliteit of één van buiten de EU, moeten nog steeds een attest bedrijfsbeheer voorleggen. In Vlaanderen is deze verplichting inmiddels al afgeschaft.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023
Kan je met een strafblad een eigen zaak opstarten?
Eens je jouw burgerrechten (opnieuw) bezit, kan je in principe een nieuwe handelsactiviteit opstarten. Toch kan de rechter dit verbieden als blijkt dat je door een grove fout hebt bijgedragen tot een faillissement van een eigen zaak. Dit verbod kan opgeheven worden in geval van eerherstel. Het verbod om een zaak te starten moet in elk geval expliciet bepaald zijn.
Om een eigen zaak op te starten moet je de vereiste leeftijd en burgerrechten bezitten.
Meerderjarigheid
De persoon die een zelfstandige beroepsactiviteit wil beginnen of een onderneming wil opstarten moet in principe meerderjarig zijn, dus minstens 18 jaar oud.
Burgerrechten
Om te starten moet je jouw burgerrechten bezitten. Je mag dus niet ontzet zijn uit die rechten, bijvoorbeeld door een veroordeling wegens bedrieglijk bankroet, fraude of zware fout van de gefailleerde die tot het faillissement heeft geleid.
Handelingsbekwaamheid
Als starter moet je uiteraard ook handelingsbekwaam zijn. Zo zijn sommige personen niet meer bekwaam om handel te drijven, bijvoorbeeld wettelijk of gerechtelijk onbekwaamverklaarden en personen onder een voorlopig bewindvoerder.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023
Kan je na een faillissement een eigen zaak opstarten?
Gefailleerden kunnen in principe een nieuwe handelsactiviteit opstarten. Toch kan de rechter dit verbieden als blijkt dat je door een grove fout hebt bijgedragen tot het faillissement. Dit verbod kan opgeheven worden in geval van eerherstel. Het verbod om een zaak te starten moet in elk geval expliciet bepaald zijn.
Om een eigen zaak op te starten moet je de vereiste leeftijd en burgerrechten bezitten.
Meerderjarigheid
De persoon die een zelfstandige beroepsactiviteit wil beginnen of een onderneming wil opstarten moet in principe meerderjarig zijn, dus minstens 18 jaar oud.
Burgerrechten
Om te starten moet je jouw burgerrechten bezitten. Je mag dus niet ontzet zijn uit die rechten, bijvoorbeeld door een veroordeling wegens bedrieglijk bankroet, fraude of zware fout van de gefailleerde die tot het faillissement heeft geleid.
Handelingsbekwaamheid
Als starter moet je uiteraard ook handelingsbekwaam zijn. Zo zijn sommige personen niet meer bekwaam om handel te drijven, bijvoorbeeld wettelijk of gerechtelijk onbekwaamverklaarden en personen onder een voorlopig bewindvoerder.
Meer informatie?
Wil je weten of je ondernemersidee haalbaar is?
Onderzoek het via traject Starten!
Laat je door een UNIZO-coach begeleiden bij het uitwerken en optimaliseren van jouw ondernemingsplan. Zo vergroot je je slaagkansen als succesvol ondernemer.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023
Moet ik een Belgische domicilie hebben om een eenmanszaak in België te starten?
Je domicilie moet niet in hetzelfde land zijn als de vestiging van je bedrijf. Wat wel van belang is, is dat de exploitatiezetel van je zaak in het land is waar je de zelfstandige activiteit uitoefent.
Je officiële woonplaats kan in dat geval in een ander land gevestigd zijn.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023
Ben ik verplicht om te werken met een boekhouder?
Neen, er is geen wettelijke verplichting om een boekhouder te nemen. Maar in de praktijk doe je dat natuurlijk best wel. Zeker als je verplicht bent om een dubbele boekhouding te voeren, werk je met een boekhouder.
Als je geen dubbele boekhouding voert, kan je in principe zelf alle nodige formaliteiten verzorgen, maar let op: het houden van een correcte boekhouding is wél een wettelijke verplichting. Dus als je dat zelf doet, zorg je er best voor dat je geen fouten maakt.
Er zijn evenwel nog tal van andere redenen om te werken met een goede boekhouder. Denk maar aan verplichtingen die je misschien zelf nog niet kent (zoals optimalisatie, het UBO-register, of bepaalde wettelijke verplichtingen als je een vennootschap hebt).
Een goede boekhouder vind je op de website van het ITAA.
Zoek je een goed boekhoudpakket? Als UNIZO-lid krijg je korting op Dexxter.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023
Verplichtingen in de kinderopvang
In de sector kinderopvang zijn er bepaalde verplichtingen wat betreft de organisatievorm.
Een organisator die de subsidie inkomenstarief ontvangt en meer dan één locatie heeft, is verplicht een organisatievorm met rechtspersoonlijkheid te hanteren. Meer informatie hierover kan je terugvinden in dit webinar.
Voor bestaande organisatoren geldt een overgangsmaatregel tot 1 april 2021. Voor andere organisatoren zijn er geen verlichtingen wat betreft de ondernemingsvorm van de organisatie.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 11/09/2023