Bijna 1 op 3 (31%) van onze export-kmo's kreeg de afgelopen maanden te maken met 'grensconflicten', waarbij medewerkers en zaakvoerders, ondanks het noodzakelijke en strikt professionele karakter van hun verplaatsingen, toch aan de grens met de buurlanden werden tegengehouden en teruggestuurd. Waardoor ze hun werk niet konden doen en opdrachten verloren gingen. Dat blijkt uit een bevraging bij internationaal actieve kmo's door UNIZO. 66% spreekt van beperkte tot ernstige omzetverliezen, 18% verloor hierdoor tot 50% aan omzet. "Europa en de lidstaten hebben op dit vlak gefaald", maakt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO, de rekening van de afgelopen maanden. "Internationaal ondernemen moet nu een prioritair element vormen in het Europese relancebeleid."

Morgen gaan de grenzen met verschillende Europese landen weer open voor iedereen en enkele weken later zal dat ook het geval zijn voor nog een reeks andere landen. Familiebezoek, recreatie, professionele doeleinden... het zal allemaal niet meer uitmaken. UNIZO-topman Danny Van Assche slaakt een zucht van verlichting en, samen met hem, onder meer de toeristische sectoren en horeca, maar ook heel wat exporterende kmo's. Dat familiebezoek en recreatie over de grens de afgelopen periode niet kon, is algemeen bekend. Veel meer onder de radar bleven echter de export-kmo's waarvan medewekers en zaakvoerder eveneens aan de grens werden tegengehouden en teruggestuurd, omdat hun verplaatsing zogenaamd "niet essentieel was", of omdat ze niet de nodige attesten bij zich hadden...

Uit een UNIZO-enquête blijkt dat maar liefst 31% van de exporterende kmo's hier ernstig last van had. 66% van hen verklaart hierdoor omzetverlies te hebben geleden, omdat zakelijke transacties niet konden doorgaan en opdrachten niet konden worden uitgevoerd. 18% heeft het zelfs over omzetverliezen tot 50%. Uiteraard hebben ook heel wat andere factoren tot dalende omzetten geleid, geven de ondervraagde export-kmo's aan. In de eerste plaats de teruglopende vraag en het gebrek aan grondstoffen of onderdelen... Maar ook in die gevallen was er meestal een rechtstreeks verband met problemen om de grens over te steken.

Volgens de UNIZO-bevraging bleek het probleem het grootst aan de grenzen met Nederland en Frankrijk. Maar ook aan de grensen met, onder meer, Duitsland en Luxemburg waren er conflicten. Daarbij ging het voornamelijk over lange wachttijden door controles, ontzeggen van de toegang tot het land in kwestie (voornamelijk omdat het zogezegd niet om essentiële diensten ging, hoewel om professionele redenen) en problemen met documentatie. Denk bijvoorbeeld aan het attest van de werkgever dat nodig was om de grens met Frankrijk te mogen oversteken.

"Dit had anders gekund en gemoeten", zegt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO, in zijn evaluatie. "Hieruit blijkt dat de Europese Commissie er, ondanks pogingen en goede intenties, niet in geslaagd is de werking van de eenheidsmarkt tijdens corona te vrijwaren, waarbij beroepsmatig grensverkeer zo veel mogelijk toegelaten blijft. Een gebrek aan onderlinge afstemming tussen de landen en te onduidelijke regels hebben de situatie hier nodeloos bemoeilijkt, wat onze export-kmo's veel omzet heeft gekost."

UNIZO wil hiermee geen kritiek uiten op het sluiten van de grenzen in de strijd tegen corona op zich. "Maar we hadden de economische schade voor onze exportbedrijven meer kunnen beperken indien er een betere afstemming en afspraken waren geweest op zowel Europees niveau als tussen de lidstaten onderling over wat als essentiële professionele verplaatsing in aanmerking komt en welke corona-preventiemaatregelen daarbij van toepassing zijn. Met de juiste afspraken en voorzorgen had het exportverkeer veel vlotter kunnen verlopen, met minder hinder voor de getrokken export-kmo's en onze economie in het algemeen. Hier moeten lessen uit getrokken worden voor de toekomst", aldus nog Danny Van Assche van UNIZO.

Voor zo meteen en bij gelijkaardige crises in de toekomst (die zich hopelijk niet voordoen) dringt UNIZO aan op een maximale coördinatie op Europees niveau. Dat moet leiden tot een uniforme ‘laissez-passer’ voor de ganse Europese Unie, voor alle internationaal actieve kmo's die aan de nodige Europese (veiligheids)voorschriften voldoen. Daarbij aansluitend moeten België en de buurlanden hun precieze nationale toegangsvoorwaarden op elkaar afstemmen. Te strenge voorwaarden, die overdreven lasten en procedures op schouders van werkgevers leggen, zijn volgens UNIZO te vermijden. UNIZO haalt hier het voorbeeld aan van een mogelijk verplicht opgelegde negatieve COVID-19-test om een ander land binnen te mogen. UNIZO-topman Danny Van Assche: "Goede en regelmatige updates van reisadviezen en toegangsrestricties in alle landen, zoals die de afgelopen weken al werden gepost op de website van de FOD Buitenlandse Zaken, blijven cruciaal en moeten worden volgehouden."

Deze oproep van UNIZO maakt deel uit van een ruimere reeks aanbevelingen op vlak van exportbeleid. “Internationaal ondernemen en export zal voor België, en zeker voor Vlaanderen, een essentieel deel moeten uitmaken van de relancestrategie”, benadrukt Danny Van Assche. “Ons land is omwille van de openheidsgraad van onze economie buitengewoon kwetsbaar voor grote internationale schokken. De overheid moet bedrijven blijven ondersteunen met informatie, middelen en het regelgevend kader om export zo laagdrempelig en eenvoudig mogelijk te maken, waarbij de administratieve rompslomp tot een minimum wordt herleid."

Ook een handelsvriendelijk Brexit-akkoord moet absoluut deel uitmaken van het relancebeleid. “Het verliezen van de Britse afzetmarkt aan buitensporig complexe regelgeving en mogelijk hoge invoerheffingen zou, bovenop de coronacrisis, nefast kunnen uitpakken voor heel wat van onze export-kmo's”, waarschuwt Danny Van Assche van UNIZO.

UNIZO wijst tot slot op het belang van het versterken van FIT en HUB Brussels als essentiële ondersteuningspartners voor exporterende kmo’s.

Info: Ondernemers met vragen naar aanleiding van de coronacrisis vinden heel wat informatie op de UNIZO-infopagina www.unizo.be/corona. Ze kunnen ook de klok rond terecht bij de UNIZO Coronalijn, op het nummer 02 21 22 678, via mail ondernemerslijn@unizo.be en via chat (enkel tijdens kantooruren) op www.unizo.be.

Bekijk ook het UNIZO Coronajournaal op www.unizo.be/unizojournaal.

Meer weten? Contacteer UNIZO-woordvoerder Filip Horemans,
M 0478/22.37.51 - E filip.horemans@unizo.be