De momenteel uit de pan swingende energietarieven moeten volgens UNIZO een wake up call zijn om versneld de obstakels weg te werken voor investeringen in decentrale hernieuwbare energieproductie. "Investeringsplannen van ondernemers in, bijvoorbeeld, een eigen windmolen verzanden vaak in een jarenlange procedureslag, waardoor veel kandidaat-ondernemers uiteindelijk afhaken", zegt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder. "Nog moeilijker wordt het vaak wanneer decentrale energieproducenten hun energie(over)capaciteit aan andere afnemers willen aanbieden.  Nochtans schuilt in die eigen, decentrale energieproductie en - distributie één van dé sleutels om onze afhankelijkheid van een heel beperkt aantal grote energieleveranciers af te bouwen en tegelijk meer duurzame energie te creëren. Het moet nu gebeuren."

Om investeringen in hernieuwbare energie te stimuleren, moeten nu op zo kort mogelijke termijn een aantal barrières doorbroken worden, aldus UNIZO. Zo is de bestemming van het perceel soms een obstakel voor de realisatie van windturbine-projecten. Om dat probleem weg te werken, lanceerde de Vlaamse Regering in 2018 een ontwerpdecreet dat zogenaamde 'bestemmingsneutraliteit' voorziet voor hernieuwbare energie. Maar tot op vandaag is dat decreet nog altijd niet definitief goedgekeurd waardoor het dus dode letter blijft. 'Bestemmingsneutraliteit' betekent dat de ruimtelijke bestemming van een gebied op zich geen weigeringsgrond (meer) vormt voor de inplanting van windturbines of andere hernieuwbare energie-installaties, met inbegrip van de opslag en eventuele ontsluitingswerken voor die lokale energieproductie. Er moet weliswaar nog altijd een omgevingsvergunning worden aangevraagd, waarbij de omgevingscheck de verenigbaarheid met de goede ruimtelijke ordening moet waarborgen. Maar hiermee zou toch alweer een belangrijk obstakel worden weggenomen. "We roepen het Vlaamse Gewest dan ook op om dat ontwerp-decreet niet langer te laten aanslepen en op korte termijn definitief goed te keuren", benadrukt Danny Van Assche van UNIZO.

Daarnaast moeten volgens UNIZO de barrières voor het aanleggen van zogenaamde 'microgrids' en directe lijnen worden gesloopt. 'Microgrids' zijn kleinschalige elektriciteitsnetten, waarbij elektriciteit rechtstreeks van een bepaalde bron (bijvoorbeeld een windturbine, een zonnepaneleninstallatie...) wordt gedistribueerd naar een groep gebruikers (bijvoorbeeld een KMO-zone of kantoorgebouwen...). De stroom passeert dus niet langs het klassieke hoogspannings- of distributienet. Dat maakt het financieel voordeliger om stroom af te nemen, waardoor ook investeringen in zonnepanelen en windturbines rendabeler (en dus haalbaarder) worden. Voor directe lijnen versoepelde de Vlaamse Regering in 2019 de wetgeving, wat een eerste belangrijke stap vooruit betekende. Zo is sinds 1 januari 2019 het mogelijke risico op een minder efficiënte uitbating van het distributienet of de eventuele impact op de distributienettarieven niet langer een decretale grondslag om de aanleg van directe lijnen te weigeren. Maar er blijven nog altijd juridische en technische obstakels om toestemming te verkrijgen.  Als de directe lijn openbaar domein doorkruist, moet er ook een omgevingsvergunning aangevraagd worden en moet er een procedure voor domeintoelating opgestart worden. "Veel procedures dus, bovenop de vereiste toelating van de Vlaamse energieregulator VREG.", weet Danny Van Assche.  "En wanneer uiteindelijk alle procedures met succes doorlopen zijn, wacht de aanvrager nog een heffing voor het gebruik van de directe lijn, afhankelijk van het aansluitingsvermogen (laagspanning, middenspanning of hoogspanning) en de hoeveelheid getransporteerde energie in MWh.  Dit ontmoedigt KMO-zaakvoerders om dergelijke investeringen te doen. Daarom: sloop die obstakels."

Last but no least bepleit UNIZO om de data voor energiedelen en energiegemeenschappen te vervroegen. Volgens de voorziene gefaseerde aanpak zullen KMO’s en burgers vanaf 1 juli 2022 ook zelf groenestroomleverancier kunnen worden. Iemand met zonnepanelen zal de stroom die hij niet zelf verbruikt, vanaf die datum kunnen verkopen aan een andere persoon of ondernemer.  UNIZO vraagt om die datum voor rechtstreekse verkoop te vervroegen naar bijvoorbeeld 1 januari 2022. Vanaf 2023 wordt het energiedelen verder uitgebreid naar energiegemeenschappen. Wie zich (lokaal) verenigt in een energiegemeenschap, zal vanaf 1 januari 2023 in groep kunnen investeren in een installatie voor groene energie, een grote batterij, laadpalen voor elektrische wagens, etc…...  Een overschot aan opgewekte groene stroom kan dan rechtstreeks verdeeld worden onder de deelnemende partijen. "Ook hier vragen we om de datum van inwerkingtreding te vervroegen met minstens 6 maanden."

Meer weten? Contacteer UNIZO-woordvoerder Filip Horemans,
M 0478/22.37.51 - E filip.horemans@unizo.be