Elke week serveert Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO zijn kijk op diverse actuele thema's die voor jou als ondernemer impact hebben.

Het was me nogal wat deze week. Op de aankondiging dat ACV-voorzitter Marc Leemans na 12 jaar vanaf 2024 met brugpensioen ging gaan, volgde een storm van protest. Opvallend was dat zowat alle reacties uit de politieke wereld kwamen. En ze lieten geen spaander heel van de vakbonden, of de reactie nu van blauw, geel, oranje of zelfs rood kwam. Ik kreeg gisteren ook wel eens de vraag waarom UNIZO niet reageerde. Je vraagt het je misschien ook af. Eigenlijk eenvoudig: omdat we niet op de man spelen, maar wel op de bal. Het zegt waarschijnlijk meer over de politieke “moeurs et coutumes” van deze tijd dat politici er de hand niet voor omdraaien om dit wel te doen. Ze zijn het ook onderling gewend te doen. Betekent dat dan dat we als UNIZO geen mening hebben over SWT of brugpensioen? Zeker wel, en die is al jaren dezelfde. Meer nog, we voeren dat standpunt ook punt voor punt verder uit. Er is een tijd geweest dat het brugpensioen te pas en te onpas werd gebruikt om bedrijfsherstructureringen te begeleiden. Ik herinner me dat een grote bank in de jaren negentig haar overtollige medewerkers al vanaf 45 jaar met brugpensioen stuurde. Brugpensioen is trouwens een slecht woord, want het heeft niets met pensioen te maken. Daarom dat we tegenwoordig over “SWT” spreken of “stelsel van werkloosheid met een bedrijfstoeslag”: je krijgt dop en de werkgever blijft je tot aan je pensioen een toeslag betalen. De lijn van UNIZO – en van de andere werkgeversorganisaties – is altijd geweest dat het (a) geen recht is, (b) om goede redenen moet gebeuren en (c) je niet vrijstelt om nog beschikbaar te zijn voor de arbeidsmarkt. Het is dus géén recht: een werknemer kan niet om SWT komen vragen. Het is wel zo dat een werknemer die ontslagen wordt, én die aan de voorwaarden voldoet, SWT kan aanvragen. Maar het ontslag moet er eerst zijn. Concreet betekent dat dat deze werknemer bovenop zijn werkloosheidsvergoeding een toeslag van het bedrijf krijgt (ter waarde van maximaal de helft van het verschil tussen loon en werkloosheidsvergoeding). Het moet ook om de goede redenen gebeuren. De oude idee was dat je vanaf een bepaalde leeftijd geen werk meer zou vinden. Vandaar dat vakbonden een extra vergoeding eisen. Maar die reden geldt niet meer. De afgelopen twintig jaar is de leeftijdsgrens voor SWT daarom steeds verder opgeschoven én is het aantal mensen in SWT daardoor enorm afgenomen. Het is nog niet zo gek lang geleden dat men bij herstructurering al vanaf 52 of 54 jaar op brugpensioen mocht. Lange loopbanen gaven recht op brugpensioen vanaf 56 jaar. Ondertussen ligt de minimale grens voor SWT op 62 jaar (met een minimale carrière van 40 jaar), en alleen bij bijvoorbeeld zeer lange loopbanen of nacht- en ploegenarbeid is er een afwijking tot 60 jaar mogelijk. Deze laatste leeftijden zijn trouwens niet zomaar afgedwongen door beleid, maar zijn ondertussen ook duidelijk afgesproken in CAO’s, afgesloten tussen werkgevers en vakbonden. Kunnen we nog verder gaan? Zeker wel. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt is een vervroegde uittrede een anachronisme geworden. En dat brengt me dan bij het derde standpunt. Een SWT is niet noodzakelijk een eindpunt. Er is immers ondertussen geregeld dat – wie opnieuw aan het werk gaat – de bedrijfstoeslag kan behouden. Op die manier loont het zelfs extra om aan het werk te gaan. We spraken in het Vlaamse werkgelegenheidsakkoord van vorig jaar bovendien nog af dat ook SWT’ers van de VDAB een passend aanbod aan werk moeten blijven krijgen. Net allemaal om zolang mogelijk mensen op de arbeidsmarkt te behouden. Als het aan ons ligt, moet ook elke persoon op SWT -net zoals elke andere werkzoekende-, op dat passend aanbod ingaan, maar de wetgeving daarover is complexer.

Kortom, UNIZO pleit ervoor om zoveel mogelijk mensen op de arbeidsmarkt te houden. We hebben steeds gepleit voor een verder afbouw van SWT en andere maatregelen, zoals landingsbanen die daarbij eerder kunnen helpen dan SWT. En ja, de regels moeten toegepast en gehandhaafd worden.  En dat zullen we steeds luid en duidelijk blijven herhalen. Maar net zoals we tegenstander zijn van het openbaar aan de schandpaal nagelen van bedrijven die een misstap begaan, gaan we dit ook niet doen bij mogelijke overtredingen door werknemers. Zelfs niet als het over een vakbondsman gaat.

Danny