2021 was een absoluut grand cru-jaar op startersgebied. Op federaal niveau meten we met 119.830 cases een uitzonderlijk sterke stijging (+12,21%) van het aantal nieuw opgerichte ondernemingen. Opnieuw een recordjaar want nooit eerder konden we een zo uitgesproken stijging noteren. Dat blijkt uit de nieuwste Startersatlas 2022 van UNIZO, Graydon en UCM, op basis van de intussen definitieve en gedetailleerde cijfers van 2021. Voor het eerste kwartaal van 2022 zien we wel een terugloop van het aantal starters.

“Na een recordjaar is een terugval niet onlogisch, maar ook de huidige economische en geopolitieke situatie speelt  een rol”, zegt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO. “We moeten ten allen tijde vermijden dat de startersmotor sputtert of stilvalt.”

 

Het aantal Belgische starters stijgt in 2021 met 12,21%. Binnen het Vlaamse gewest gaat het over 72.777 nieuwe ondernemingen, dat is maar liefst 11,02% meer ten opzichte van het jaar 2020 en een record. Ook voor het Waalse gewest noteren we met 26.563 oprichtingen het hoogste getal ooit, een stijging ten opzichte van 2020 met 12,45%.

Binnen het Brusselse gewest zien we in 2021 12.069 nieuw opgerichte ondernemingen. Enerzijds een stijging ten opzichte van 2020 met 7,06% maar in tegenstelling tot beide andere gewesten geen recordjaar: tijdens de jaren 2017, 2018 en 2019 maten we binnen het Brusselse Gewest beduidend hogere cijfers.

Met 11,0 starters per 1.000 inwoners is de startersdichtheid het hoogst in Vlaanderen. Brussel heeft 9,9 starters per 1.000 inwoners. Net als de voorbije jaren scoort Wallonië het minst goed met 7,3 starters per 1.000 inwoners. Ten opzichte van de voorbije jaren neemt de startersdichtheid in alle gewesten toe.

Meeste starters in de dienstensector en vrije beroepen

Blijven we op het niveau van de hoofdgroepen dan zien we dat, net als in voorbije jaren, de meeste ondernemingen worden opgericht in de dienstensector. In 2021 zijn er 44.792 starters in de dienstensector, wat overeenkomt met een aandeel van 37,38% ten opzichte van het totale aantal starters in België. Binnen de dienstensector zijn de zakelijke diensten en immobiliën het populairst met respectievelijk 12.706 en 10.901 starters.

De tweede grootste sector op niveau van de hoofdgroepen zijn de vrije beroepen. Zij hebben een aandeel van 15,88% ten opzichte van het totale aantal starters in 2021 met 19.031 starters. Binnen deze sector zijn de medische beroepen het sterkst vertegenwoordigd met een aandeel van 69,82% of in totaal 13.288 starters. Na de dienstensector en de vrije beroepen volgen de bouwsector met een aandeel van 13,71% in de Belgische starterspopulatie en de detailhandel met een aandeel van 9,80%.

In vergelijking met 2020 kennen alle sectorale hoofdgroepen een stijging van het aantal starters in 2021. Opvallende evoluties zien we in de transportsector en bij de vrije beroepen. In deze sectorensteeg het aantal starters respectievelijk met 16,75% en 15,59% ten opzichte van 2020. Na een daling in 2020 zien we in de horeca terug een stijging van het aantal starters, al zit het cijfer voor 2021 wel nog steeds onder het niveau van voor de coronacrisis. In alle andere sectoren waren er in 2021 wel meer starters dan voor de coronacrisis.

Minder stopzettingen door coronamaatregelen

Net zoals in 2020 zien we ook in 2021 heel wat minder stopzettingen en faillissementen. Dit is een direct gevolg van de uitgebreide overheidsmaatregelen met betrekking tot het opvangen van de covid-effecten op onze economie én de feitelijke moratoria op dagvaardingen ter faillissement vanuit de fiscale- en btw-administratie. Daardoor is er een sterke netto groei van het aantal actieve ondernemingen in dit land. De laatste faillissementscijfers gaan wel weer in stijgende lijn.  

Vergelijking met de buurlanden

Vergeleken met Nederland, Duitsland en Frankrijk heeft België nog steeds een lagere startersgraad al is de kloof het voorbije decennium wel steeds kleiner geworden. België is anderzijds wel koploper als het gaat om de overlevingsgraad op 3 jaar. Volgens cijfers van Eurostat (2019)  is de startersgraad (het aantal starters afgewogen ten opzichte van het totaal aantal ondernemingen) voor België 7,2%, voor Duitsland 9,1%, voor Frankrijk 12,1% en voor Nederland 10,8%.

Daling van het aantal starters in eerste kwartaal 2022

De recordcijfers van 2021 lijken zich dit jaar niet te herhalen. In België tellen we voor het eerste kwartaal van 2022 30.889 nieuwe starters. Dat is 5,5% minder dan in 2021 (32.672 starters in Q1), maar daarnaast nog steeds het hoogste cijfers sinds jaren.

Danny Van Assche: “Na een absoluut recordjaar komt deze daling niet geheel onverwacht. Begin 2021 zagen we na coronajaar 2020 een inhaalbeweging met eenmalig zeer veel starters. Maar ook de huidige economische en geopolitieke omstandigheden spelen mee.  De hoge energie-, grondstoffen- en loonkost, en de tekorten in de toeleveringsketen zorgen voor een onzeker ondernemersklimaat. Het is te vroeg om definitieve conclusies te trekken, maar we beschouwen dit signaal wel als een knipperlicht. De huidige explosie aan kosten op vlak van energie, materialen, transport en lonen moet aangepakt worden. Zowel voor de gevestigde ondernemers als voor de ondernemers van morgen. We moeten zeer oplettend zijn dat onze startersmotor niet sputtert of stilvalt.”

Belang van starters

Onze economie heeft doorlopend nood aan nieuw bloed en starters die met creatieve ideeën er volop voor willen gaan en welvaart creëren. Jonge ondernemingen spelen in op nieuwe maatschappelijke trends en dragen bij aan ons sociaal-maatschappelijk weefsel.  Ze stellen ook snel mensen te werk. Van alle nieuw opgerichte ondernemingen in 2021 nam 7,12% datzelfde jaar minstens één medewerker in dienst. 6,38% nam 1 tot 4 medewerkers in dienst.

“Bovendien is de post-crisis toevloed aan jong ondernemersgeweld nog vanuit een ander perspectief hoopgevend”, zegt Eric Van den Broele, Director Research & Development bij Graydon. “Toen Graydon de gevolgen van de vorige crisis op nieuwkomers analyseerde bleek zonder meer dat bedrijven die tijdens of kort na die crisis werden opgericht beduidend robuuster bleken: bedrijven ontstaan tijdens of na een crisis vertonen na enkele jaren gemiddeld een hogere overlevingsgraad. Alles wijst erop dat de post-crisis nieuwe ondernemer alle kansen heeft aangegrepen om de start beter voor te bereiden, om nog creatiever te zijn en in functie daarvan het businessmodel nog beter door te lichten. Meer dan ooit kan en zal de jonge ondernemer bijdragen aan de kwalitatieve verbetering van ons maatschappelijk weefsel.”

UNIZO en UCM wil starters alle kansen bieden om hen voor te bereiden en te ondersteunen.  UNIZO organiseert dit voorjaar terug de fysieke Startersroadshows waar starters in contact worden gebracht met experten en adviseurs. De roadshows starten op 9 mei en vinden plaats in Gent, Edegem, Brugge, Bokrijk en Leuven.

www.startersroadshow.be

De volledige Startersatlas kan u hier downloaden.

Meer informatie:

Gerrit Budts
Woordvoerder UNIZO
0479/ 732 893 | gerrit.budts@unizo.be

Eric Van den Broele
Director Research & Development Graydon
0495/ 71 02 36 | eric.vandenbroele@graydon.be