Van de Limburgse kmo’s en zelfstandigen die voor corona nog in goede gezondheid verkeerden, beschikken 3 op 10 (28,8%) over onvoldoende eigen reserves om deze crisis te overleven. Het gaat om 24.086 ondernemingen. Daarnaast blijken 15.471 kmo’s (18,5% van het totaal) slechts over matige reserves te beschikken, waarmee ze ternauwernood kunnen overleven. Dat blijkt uit onderzoek van bedrijfsinformatiespecialist Graydon in opdracht van UNIZO Limburg. Verontrustende cijfers waarbij niet eens de kmo’s zijn meegerekend die voor de coronamaatregelen al in slechte papieren zaten.

“Bijna 5 maanden met corona: dat betekent voor heel wat Limburgse kmo’s en zelfstandigen maanden van onzekerheid en slechte cijfers. Ondanks alle steunmaatregelen blijft het voor heel wat bedrijven knokken om te overleven, ook voor de kmo’s die voor de coronacrisis financieel gezond waren. We moeten daar bijzonder alert voor zijn, anders dreigt een economisch bloedbad in onze provincie”, waarschuwt Bart Lodewyckx, gedelegeerd bestuurder van UNIZO Limburg. “De recent verstrengde maatregelen zullen bovendien nog een bijkomend effect hebben. Wij blijven daarom aandringen op de verlenging van een aantal steunmaatregelen. Zeker de tijdelijke werkloosheid moet behouden blijven als reddingsboei voor bedrijven die anders dreigen te verdrinken. Langs de andere kant zijn wij ook realistisch genoeg om te beseffen dat de middelen niet onuitputbaar zijn. Er zijn reeds miljarden besteed en de rekening zal ooit terugbetaald moeten worden. Daarom is het minstens zo belangrijk om bedrijven te begeleiden door deze storm. Dat kan door de bedrijfsstrategie aan te passen en keuzes te maken in functie van de moeilijke maanden die eraan komen. Want het is intussen duidelijk dat deze crisis nog niet meteen achter de rug is.”

“Eveneens belangrijk: ondernemers de weg wijzen en begeleiden naar bestaande steunmaatregelen die misschien te weinig bekend zijn, maar die wel financiële ademruimte kunnen creëren of een hefboom zijn voor nieuwe financiering”, gaat Bart Lodewyckx verder. “Denk maar aan de uitgebreide winwinlening, tax shelter, coronalening en crisiswaarborg. Verder is er de nieuwe regeling voor de ondersteuning van bedrijven die de Vlaamse regering vorige week bekend maakte. Ook die regeling mikt op de ondersteuning van bedrijven die voor de crisis nog gezond waren. Een tussenkomst tot dekking van de vaste kosten, ten belope va 7,5 % van de omzet van augustus en september 2019, komt tegemoet aan het principe van het bijpassen in de kosten die voor de bedrijven doorlopen (vaste kosten). Tot op een bepaald niveau kan dit een goede ondersteuning bieden. Maar het maximum van 15.000 euro aan tussenkomst zal voor grotere kmo's echter een druppel op een hete plaat zijn. Kleinere bedrijven zullen echter niet meer onevenredig veel ondersteuning krijgen aangezien het niet meer om forfaitaire bedragen gaat.”

Ondernemers sensibiliseren en begeleiden
“Waar wij ons nog grote zorgen over maken: heel wat ondernemers hebben eigenlijk geen goed zicht op de liquiditeit van hun zaak. De financiële ongeletterdheid is bij velen zeer groot. Waardoor bedrijven dreigen in de gevarenzone terecht te komen zonder dat de ondernemers in kwestie dat zien aankomen”, vervolgt Bart Lodewyckx. “Daarom gaan wij vanuit UNIZO Limburg vanaf september samen met enkele partners, waaronder Provincie Limburg, sterk inzetten op het sensibiliseren en begeleiden van ondernemers. De doelstelling is om ondernemers samen met hun accountants voldoende aandacht te laten besteden aan die financiële parameters en hier vooral op te anticiperen. Elke ondernemer zou moeten weten welke knipperlichten er zijn en wanneer ze branden.”

3 op 10 van de vooraf gezonde Limburgse kmo’s zit in ernstige gevarenzone.
Van de Limburgse zelfstandigen en kmo’s (van eenmanszaken tot 50 werknemers) beschikt 28,8% (24.086 ondernemingen) – oftewel bijna 3 op 10 – niet over de nodige reserves om deze crisis te overleven, terwijl ze wel in een gezonde situatie verkeerden voor de crisis. Dit blijkt uit een analyse van bedrijfsinformatiespecialist Graydon, waarbij de crisisresistentie van bedrijven (verticale as) afgezet wordt ten opzichte van hun financiële gezondheid voor de crisis (horizontale as). Daarbij worden de voornaamste federale (tijdelijke werkloosheid en bankenplan) en regionale steunmaatregelen (hinderpremie en compensatiepremie) in rekening gebracht. Ook 15.471 (18,5%) ondernemers die zeer gezond waren voor de crisis, beschikken nu slechts over een matige veerkracht om er terug bovenop te komen. Iets meer dan 4 op 10 Limburgse ondernemingen (36.458 ondernemingen, 43,6%) bevinden zich wel in een gezonde uitgangspositie om zonder kleerscheuren uit de crisis te komen.

Extra financiële steun maakt een fundamenteel verschil voor overlevingskansen
Om het belang en de gunstige impact te illustreren van bijkomende financiële steun op de levensvatbaarheid van deze in moeilijkheden verkerende kmo’s maakte Graydon voor de voorgaande grafiek de simulatie waarbij alle Limburgse kmo’s gebruik zouden maken van het bankenplan. Het gaat hier uiteraard over een gedeeltelijk theoretische oefening, aangezien niet elke onderneming op het bankenplan beroep zal (kunnen) doen. Het illustreert echter wel hoe extra financiering(sruimte) de kmo’s in moeilijkheden uit de gevarenzone zou kunnen helpen. Als we de toepassing van het bankenplan uit de simulatie filteren, dan stijgt het aandeel bedrijven in acuut gevaar alvast stijgen van 28,8% naar 34,0%. In plaats van 24.086 ondernemers, bevinden er zich dan 28.484 bedrijven in grote moeilijkheden. Uit deze indicatieve analyse blijkt ook dat er 4.953 ondernemingen stijgen naar het hoogste gezonde segment door incalculatie van het bankenplan: het aandeel van voorheen gezonde bedrijven die tegen de crisis bestand zijn, stijgt overeenkomstig van 37,7% naar 43,6% (van 31.505 kmo’s en zelfstandigen naar 36.458) met de toepassing van alleen al het bankenplan.

UNIZO Limburg dringt er daarom bij de overheid op aan om extra - zowel financiële als andere ondersteunende - relancemaatregelen te voorzien, specifiek gericht op die bedrijven die voor de coronacrisis levensvatbaar waren. "Bovenop die extra financiële maatregelen zullen er nog bijkomende acties nodig zijn", waarschuwt UNIZO Limburg. "Want zelfs in het hierboven vermelde hypothetische model van Graydon blijven er nog 28,8% van de voorheen gezonde ondernemingen in een moeilijke uitgangspositie om de crisis door te komen.

“Uiteraard zijn er ook bij de ‘ongezonde’ bedrijven aandachtspunten”, aldus UNIZO Limburg en Graydon. “Ondanks de crisis wijzen de cijfers erop dat 2.271 Limburgse zelfstandigen en kmo’s die het voor de coronacrisis al moeilijk hadden toch nog een kans maken. Maar voor 2.132 ondernemingen ziet de toestand er niet rooskleurig uit. Qua percentages lijken dit kleine groepen te zijn, maar achter elk cijfer zit een zelfstandige ondernemer, vaak met personeel. Zij moeten ook in deze crisis een beroep kunnen doen op ondersteuning om de opties voor de nabije toekomst te bekijken.”

UNIZO Limburg roept verder op om streng maar behoedzaam om te springen met eventuele strengere (nationale, provinciale, lokale) coronamaatregelen. "We moeten leren uit de eerdere lockdownmaatregelen, niet alleen diegene die in België zijn genomen, maar ook de aanpak in het buitenland kan ons veel leren. Maatregelen die de economie verder lam leggen, moeten we absoluut vermijden.”

Situatie voor eenmanszaken precairder dan bij ondernemingen met personeel
Van de 24.086 ondernemingen die gezond waren voor de crisis, maar nu niet crisisbestand blijken te zijn, zijn er 19.720 zelfstandigen zonder personeel (oftewel 35,7% van het aantal eenmanszaken) en 4.366 ondernemingen met personeel (15,4% van het aantal kmo’s tot 50 werknemers). De situatie bij eenmanszaken is dus nog precairder dan bij de ondernemingen met personeel. Bij de gezonde en crisisresistente bedrijven zien we dat er in het totaal van 36.458 Limburgse ondernemingen vergelijkbare aandelen eenmanszaken (18.626) als kmo-werkgevers (17.832) zitten; maar dit aantal maakt bij de eenmanszaken maar 33,7% uit, terwijl het bij de ondernemingen met personeel om een aandeel van 62,7% gaat dat er het beste voorstaat om uit de crisis te komen.

Bron: Graydon analyse op 30/07/2020.