Freelancer Focus-rapport 2021 UNIZO en Graydon: 84% blijft overtuigd freelancer, ondanks toegenomen 'eenzaamheid' van het beroep, slapeloze nachten over opdrachten en weggesmolten financiële reserves
|
Het aantal freelancers in Vlaanderen en Brussel nam het afgelopen jaar - alweer - met dik 5% toe: met 5,4% in Vlaanderen, waar we nu aan 150.143 freelancers zitten, en met 5,5% in Brussel naar een totaal van 35.200 beroepsbeoefenaars. Dat brengt het totaal op 185.343, tegenover 175.806 in 2020. De cijfers komen uit het nieuwste Freelancer Focus Rapport van UNIZO en Graydon, naar aanleiding van de Dag van de Freelancer, nu donderdag, 7 oktober. Freelancers laten zich dus niet tegenhouden door de crisis. Een aantal freelancers werden door de crisis wellicht zelfs getriggerd om de sprong te wagen: veel thuis als werknemer (tijdelijke werkloosheid wegens overmacht...) en tijd om na te denken, een lang gekoesterde droom die zich door de bijzondere omstandigheden van het afgelopen jaar nog sterker manifesteerde... Allicht zal onzekerheid over de huidige job, of een eventueel ontslag, voor sommigen ook hebben meegespeeld. Hoe dan ook blijkt de stap naar het freelance ondernemerschap vooral een positieve keuze. 84% van al wie ooit als freelancer startte blijft ook vandaag pal achter zijn of haar keuze staan en zou het meteen opnieuw doen. De vrijheid en zelfstandigheid zijn daarbij doorslaggevende argumenten. Over al dat positieve nieuws hangt echter ook nog altijd de schaduw van de crisis. Zo verdient 18%, of bijna 1 op 5 nog altijd te weinig om rond te komen en krijgt 22% de eindjes maar net aan elkaar geknoopt. Slechts 60% geeft aan goed tot zeer goed te verdienen. Die scores zijn al een pak beter dan in het vorige coronajaar, toen nog 1 op 3 (32%) aangaf niet uit de kosten te komen, maar er zal nog minstens een jaar en wellicht meer overheen moeten gaan vooraleer opnieuw, zoals vóór de crisis, bijna 80% van de freelancers goed hun brood zullen verdienen. Door hun vaak minder rooskleurige financiële situatie, waarbij hun reserves zijn opgebruikt om de coronacrisis door te komen, liggen 44% van de freelancers regelmatig(er dan voorheen) wakker van de (toegenomen) onzekerheid over toekomstige opdrachten. Terwijl er zich voor de freelancers het afgelopen jaar al bij al toch een belangrijke verbetering aandiende aan de financiële horizon, was er een ander fenomeen dat hen parten speelde: isolement en eenzaamheid door een tekort aan fysieke sociale contacten. Eén van dé aantrekkelijke aspecten aan freelancen zijn de wisselende professionele contacten met diverse opdrachtgevers in uiteenlopende bedrijven. Maar gedurende de crisis mochten de freelancers nauwelijks nog onder de mensen/klanten komen. 69% zag het sociaal contact met hun opdrachtgevers (en hun werknemers) verwateren, en bij 60% gold dat ook voor het sociaal contact met collega-freelancers. Daar bovenop kwam nog dat 44% van de freelancers zich minder kon bijscholen, eveneens een bron van sociaal contact. In totaal voerden freelancers het afgelopen jaar nog amper 23% van hun opdrachten uit in het bedrijf van hun opdrachtgever, tegenover 67% van thuis (8% heeft een kantoor buiten de eigen woning, nog amper 2% werkt in co-workingspaces). Vóór corona lag die verhouding net omgekeerd (65% bij de klant en 23% van thuis). 1 op 3 (31%) spreekt mede hierdoor van minder werkplezier en motivatie en van een slechtere balans tussen werk en privé (32%). Veel van de freelancers maakten weliswaar gebruik van online tools voor, onder meer, meetings, maar zoals we allemaal tijdens de crisis hebben ervaren, zijn die allerminst een volwaardige vervanger voor fysieke contacten. Evolutie aantal freelancers in Vlaanderen en Brussel sinds 2016
Aantal freelancers in Vlaanderen, per sector
Aantal freelancers in Brussel, per sector
Als we voor Vlaanderen de opsplitsing maken volgens sector, wordt meteen duidelijk dat het gros van de freelancers zich situeert binnen de nacecodes 'Advies op het gebied van bedrijfsbeheer' en 'Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie' (samen goed voor een aandeel van resp. 26%), IT-diensten (13%) en 'Creatieve activiteiten, kunst en amusement'(10%) vervolledigen de top 5, goed voor samen de helft (49%) van alle freelancers. In Brussel zien we een quasi gelijklopend beeld. "Meteen ook sectoren en activiteiten die erg gevoelig zijn gebleken voor de impact van corona" zegt Danny Van Assche van UNIZO. "Wat meteen verklaart waarom veel freelancers het financieel moeilijk hadden het afgelopen jaar." Bewust gekozen zelfstandigenstatuut Dat freelancers echte zelfstandigen zijn, blijkt ook uit het feit dat amper 1% uiteindelijk een job als werknemer ambieert (vorig jaar was dat nog 3%), 59% hoopt in de komende vijf jaar actief blijven als freelancer en 2% wil in die periode doorgroeien van bij- naar hoofdberoeper. 1 op 5 wil zelfs uitgroeien tot een onderneming met personeel. Deze vaststelling staat in schril contrast met de stelling van sommigen, dat freelancers voornamelijk schijnzelfstandigen zijn die gedwongen worden om als zelfstandige te werken. UNIZO verzet zich tegen die redenering, die in de praktijk niet blijkt te kloppen. Tegelijk verzet UNIZO zich tegen een soort 'tussenstatuut', dat regelrecht in zou gaan tegen de manifeste wil van de freelancers om als zelfstandigen te werken. Die bewuste keuze om als zelfstandige te werken, verhindert de freelancers echter niet om zich zorgen te maken over hun sociaal statuut. (30% van de ondervraagden geeft dit aan als voornaamste kopzorg). Net zoals álle zelfstandigen overigens. UNIZO ondersteunt de vraag van de freelancers dan ook om het sociaal statuut van de zelfstandigen verder te harmoniseren richting de sociale bescherming die werknemers en werklozen genieten. "Een uiterst belangrijke, 'historische' realisatie dit jaar, na een jarenlange UNIZO-strijd, is de afschaffing van de zogenaamde correctiecoëfficiënt voor de berekening van de zelfstandigenpensioenen", benadrukt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO. "Daardoor krijgen zelfstandigen voortaan hetzelfde pensioen als werknemers met een gelijk inkomen. Waarmee een niet meer te verantwoorden discriminatie werd weggewerkt." Andere doelstellingen blijven het uitbouwen van een betere bescherming tegen economische moeilijkheden en werkloosheid en het toekennen van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen die gebaseerd zijn op het vroegere inkomen (in plaats van het huidige forfaitaire bedrag). Ook op andere fronten haalde UNIZO in het recente verleden belangrijke realisaties binnen ten gunste van freelancers. "We ijveren, al járen voor het verder inkrimpen van de wettelijke betaaltermijnen in B-to-B-relaties en voor het sluiten van de achterpoortjes om die termijnen te omzeilen. Afgelopen zomer hebben we op dat vlak een enorme stap vooruit gezet, met de goedkeuring van het wetsvoorstel van Kamerlid Leen Dierick, waardoor de wettelijke betalingstermijn, inclusief verificatieperiode, werd teruggeschroefd tot 60 dagen, of 30 dagen minder dan voorheen", aldus Danny Van Assche van UNIZO. "Ons ultieme doel blijft evenwel om te landen bij een maximum betalingstermijn van 30 dagen, all in." Twee jaar geleden, in 2019, zag UNIZO de door haar bepleite wet tegen misbruik van machtsverhoudingen in B-to-B-relaties gerealiseerd, waardoor kmo's, zelfstandigen en freelancers beter beschermd zijn tegen onrechtmatige eisen van de vaak veel grotere bedrijven waarmee ze zaken doen. Essentieel in die wet zijn het verbod op misbruik van een positie van economische afhankelijkheid, het verbod op misleidende en agressieve marktpraktijken, én het verbod op een reeks onrechtmatige clausules. UNIZO ondersteunt freelancers daarnaast ook met advies, ondersteuning en begeleiding. Kijk op www.unizo.be/freelance. Vlaams minister van Economie en Innovatie Hilde Crevits: “Ik ben blij om ook dit jaar de handen in elkaar te slaan voor Dag van de Freelancer. Elke vorm van ondernemerschap, en zeker dat van onze creatieve en dynamische freelancers, verdient onze steun. Dat het aantal freelancers, ook tijdens en post-corona, blijft stijgen is een positief signaal en een bewijs van de veerkracht en weerbaarheid van onze ondernemers. Anderzijds ben ik samen met hen opgelucht dat er opnieuw meer fysiek contact mogelijk is, zodat isolement en eenzaamheid hen minder parten speelt. Belangrijk is ook dat uit recent onderzoek van ons steunpunt STORE blijkt dat sinds de coronacrisis maar liefst 45% van de bevraagden met een positievere blik kijkt naar onze ondernemers. Terecht. Ondernemers en freelancers hebben en verdienen de waardering en het respect van de Vlaming. Om zoveel mogelijk Vlamingen aan het ondernemen te krijgen, maken we met de Vlaamse Regering ook werk van een jobbonus + voor startende ondernemers, zodat zij die de stap naar ondernemerschap willen zetten daarin maximaal ondersteund worden.” Info: www.unizo.be/dagvandefreelancer U kan het integrale Freelancer Focus-rapport hier downloaden... Meer weten: Contacteer UNIZO-woordvoerder Filip Horemans
|
