Als gevolg van de snelle heropflakkering van de economie, kampen vandaag heel wat bedrijven met leveringsproblemen en allerhande stijgingen van grondstofprijzen. Uit een UNIZO-enquête van deze week blijkt dat maar liefst de helft (41%) van de Oost-Vlaamse ondernemers deze prijsstijgingen niet kunnen doorrekenen aan hun klanten. "Dit is vooral problematisch voor KMO's die een beperkte onderhandelingskracht hierin hebben t.o.v. grote producenten", stelt Jos Vermeiren, gedelegeerd bestuurder van UNIZO Oost-Vlaanderen. "Het gaat vaak om langer lopende contracten waarin prijzen vastliggen. Deze onvoorziene crisis doet hun marges, en dus ook hun rendabiliteit, smelten als sneeuw voor de zon."

De prijzen van grondstoffen zijn voor 23% van de Oost-Vlaamse ondernemers met meer dan 10% gestegen deze maand. UNIZO ziet een tweeledige prijsstijging. Enerzijds worden grondstoffen en onderdelen zoals staal, hout en elektronica alsmaar duurder. Daarbovenop rijzen ook nog eens de transportkosten de pan uit. Containerprijzen stegen namelijk met factor vijf of zes. Onhoudbaar voor veel zelfstandige ondernemers volgens UNIZO.

Naast allerhande personeels-, leverings- en werkingsproblemen door corona het afgelopen anderhalf jaar, komen daar nog eens de almaar stijgende grondstofprijzen bij. Jos Vermeiren: "Het voorbije jaar was in het algemeen al bijzonder zwaar voor bedrijven. Het vertrouwen in de economie stijgt weer, waardoor de markt opnieuw begint te draaien en lopende contracten worden uitgevoerd aan prijzen die geen rekening konden houden met deze crisis. Contractueel zijn ondernemers dus verplicht deze uit te voeren, terwijl ze de prijsstijging niet kunnen doorrekenen aan hun klanten. Dat is bij 41% van hen het geval. Daarenboven heeft de hele logistieke keten een schok gekregen, waar we nu nog steeds de naweeën van voelen en leveringstijden sterk kunnen oplopen."

Dat de levertermijnen oplopen omdat bepaalde onderdelen niet voorradig zijn, beaamt Mario Van de Voorde, van IT1, een ICT-dienstverlener uit Dendermonde: “Er zijn gigantische tekorten aan elektronicacomponenten waardoor de prijzen en levertermijnen aanzienlijk stijgen, we spreken vanaf juli bijvoorbeeld van prijsstijging van 20% op notebooks en andere componenten. De levertermijnen lopen op van 3 tot 6 maanden voor iets wat voorheen normaal binnen de 3 weken leverbaar was. Grotere landen dan België lopen weg met de stock die er is. Europa zou zich forser moeten opstellen om ook een aanzienlijk deel van voorraden tot bij de Europese KMO’s te krijgen. Alles wat tijdens de lockdown populair was zoals laptops en monitors, is nu heel schaars geworden.”

Ook bij autodealer Groep Thoen uit Aalst kunnen ze momenteel de exacte levertermijn van wagens moeilijk inschatten. Brandmanager Stef Thoen: “Vooral het tekort aan halfgeleiders in de fabrieken zorgt voor problemen. Bovendien is België een kleinere afnemer in de markt en zijn we sterk afhankelijk van wat de fabrieken kunnen aanleveren. Verschillende wagenopties zorgen voor verschillende levertermijnen. Die complexiteit onderschatten klanten soms.”

Peter Suys, zaakvoerder van Eurabo uit Ronse en gespecialiseerd in houtbouw- en isolatiematerialen: “De prijsstijgingen zijn ongezien, tot soms 200%. Minstens even erg is het feit dat we niet weten wanneer iets besteld of geleverd kan worden. Bevestigde orders worden geannuleerd. Het eerste wat we gedaan hebben, is de klanten gewaarschuwd. Dit doen we sinds eind vorig jaar. Ook hebben we onze voorraad zo veel als mogelijk aangevuld. Het probleem in de wereldmarkt is niet noodzakelijk te vinden in het gebrek aan beschikbaar hout, maar wel in de logistieke keten die een grote schok gekregen heeft en pas langzaamaan terug herstelt.”

UNIZO geeft haar leden het advies om bepaalde clausules in contracten op te nemen om dit (deels) op te vangen, maar dat wordt nog te vaak achterwege gelaten binnen onderhandelingen om een bepaald contract toch binnen te kunnen halen tegenover grotere multinationals. KMO's staan hier machteloos. De ondernemersorganisatie herhaalt daarom haar oproep om een prijsherzieningsclausule op te nemen in toekomstige contracten. "Ook Europees kunnen KMO's hierin beschermd worden. Zo moeten we verder nadenken over het opbouwen van een strategische reserve voor bepaalde grondstoffen en goederen die als buffer kunnen dienen bij toekomstige schaarste en bijhorende prijsstijgingen. Daarnaast moet Europa verder inzetten op het diversifiëren van haar markt en zo haar afhankelijkheid van andere landen beperken", concludeert Jos Vermeiren.