• Drie kmo’s op tien zitten door hun financiële reserves en hebben nood aan extra cashinjectie
  • Hoe meer personeel, hoe meer kans op financiële problemen
  • UNIZO pleit voor toepassing van de ‘duurzaamheidsindex’ voor de loonindex en voor voortgezette Brusselse steun bij energiebesparende investeringen.

Om de huidige kostenschok te overleven heeft meer dan 3 op 10 (35,5%) van de Brusselse kmo’s nood aan extra cashinjecties omdat de beschikbare reserves ontoereikend zijn. Bij zelfstandigen zonder personeel gaat het om iets meer dan 1 op 4 (27,5%). De grote stijging van de loon-en energiekosten zijn hiervoor verantwoordelijk.

Dat blijkt uit het nieuwste KMO-rapport van UNIZO, UCM en bedrijfsinformatiespecialist GraydonCreditsafe. Dit KMO-rapport geeft, die op basis van het schokbestendigheidsmodel van GraydonCreditsafe, inzichten in de financieel-economische gezondheid van kmo’s en zelfstandigen zonder personeel.

Opeenvolgende crisissen hebben reserves uitgeput

Met de schokbestendigheidsscore berekent GraydonCreditsafe in welke mate een onderneming één of meerdere schokken kan opvangen. Bij de start van 2023 zijn 69,3% (segment 1 tot 6) onvoldoende schokbestendig. Voor 35,5% (segment 1 tot 3) van de Brusselse kmo’s is de situatie zeer alarmerend. 

Hoe lees je de ‘ninegrid-grafieken’ ? 

De x-as geeft weer welke kmo’s volgens de klassieke financiële ratio’s (liquiditeit, solvabiliteit, enzovoort) op 31 december 2021 financieel (ongezond) waren. De meest linkse kolom (segmenten 1, 4 en 7) vertegenwoordigt de ondernemingen die tekenen van verregaande financiële ongezondheid vertonen. De rechterkolom (segmenten 3, 6 en 9) toont de ondernemingen die volgens de analyses gezond tot zeer gezond waren op 31/12/2021.  De y-as projecteert de impact van de economische schok, inclusief de dempende effecten van ingevoerde steunmaatregelen. De bovenste rij (segmenten 7, 8 en 9) toont de ondernemingen die zelfs na de impact van de schok blijven beschikken over financiële reserves. De onderste rij (segmenten 1, 2 en 3) zijn ondernemingen die in een negatieve situatie terecht komen (of met betrekking tot segmenten 1 en 2 al waren) en dus nood hebben aan kapitaal (injectiebehoefte).

Een visuele voorstelling van de financiële situatie  bij zelfstandigen en kmo's volgens de ninegrids van Graydon:

In de rij onderaan (segmenten 1,2 en 3) bevinden zich de  kmo’s die snakken naar een onmiddellijke cash-injectie.
De rij in het midden (segmenten 4, 5 en 6) huisvest de kmo’s die aan de bodem van hun financiële reserves zitten.
In de rij bovenaan (segmenten 7, 8 en 9) zitten de kmo’s met voorlopig nog ruim voldoende reserves.

De resultaten zijn confronterend. Meer dan een derde van de kmo’s zit door de financiële reserves en moet op zoek naar extra cashmiddelen. Dit kan door injectie van vers kapitaal, steunmaatregelen, het aanspreken van het privégeld van de ondernemer, het aangaan van leningen of het doorvoeren van prijsverhogingen. Na COVID is voor vele ondernemers geen van deze opties vanzelfsprekend. 

“Na de COVID-crisis werden we geconfronteerd met een explosie van grondstoffen-, energie- en loonkosten. De reserves geraken uitgeput, waardoor ondernemingen die in de kern wel gezond zijn, toch in de problemen komen. Dat is zeer zorgwekkend”, zegt UNIZO-topman Danny Van Assche. 

Eric Van den Broele: “Covid was in eerste instantie een omzetschok. In 2022 en begin 2023 zorgen zowel de energie- als de loonschok voor ongezien wijzigingen in de kostenstructuur van ondernemingen.  Hoewel de steunmaatregelen van de verschillende overheden wel schokdempend werken, geven steeds meer ondernemingen aan dat ze moeten besparen op investeringen, op personeel en op het aanbod van goederen en diensten. Men kan de kostenstijgingen niet volledig doorrekenen, waardoor de marges en rendabiliteit onder druk komen te staan.”

Meer personeel = meer kans op financiële problemen

Het aandeel kmo’s met een injectiebehoefte (segmenten 1, 2 en 3) stijgt naarmate er meer werknemers zijn. De verhouding evolueert van 3 op 10 algemeen naar ongeveer 1 op 2 bij kmo’s die personeel hebben.

Danny Van Assche: ”Hoe meer werknemers, hoe groter de nood aan extra financiële middelen. Uiteraard speelt de enorme loonimpact door de hoge inflatie en de automatische loonindexering hier een grote rol.”

Noodzakelijke maatregelen

De druk op de kmo’s is momenteel ongezien hoog.  De loonkosten van Belgische werkgevers stijgen veel sneller dan die van hun Europese concurrenten. Volgens de laatste vooruitzichten van de Nationale Bank van België gaat het om een stijging van 15% per uur in de periode 2022-2023. Daarboven komt de explosie van de energiefacturen. In coronatijden kenden we een omzetcrisis, nu hebben we af te rekenen met een kosten- en rendabiliteitscrisis.  

UNIZO vraagt om, na de indexering van januari, geen verhoging van de brutolonen door automatische indexatie door te voeren in 2023.  De indexering van de brutolonen in 2024 moet vervolgens, minstens deels, bepaald worden door onderhandelingen tussen de interprofessionele sociale partners.

Op middellange wil UNIZO voor een hervorming van de (afgevlakte) gezondheidsindex als basis voor de berekening van loonindexaties.

Danny Van Assche  “Het is correcter om te werken met een duurzaamheidsindex waarbij fossiele brandstoffen zoals gas en huisbrandolie niet langer in de productenkorf worden opgenomen. Vandaag betalen ondernemers en kmo’s de gestegen energiekosten dubbel: via duurdere productie of dienstverlening en via hogere loonkosten. Geïmporteerde energie-inflatie wordt op die manier twee keer verhaald op ondernemingen.”

“De versterking van de Brusselse steun voor de energiebesparende investeringen is noodzakelijk, zowel onder de vorm van verhoogde subsidies via de Renolution-premies en de steun voor investeringen (KMO-subsidies), als via de leningen en financieringsoplossingen van Finance.brussels. “, zegt Danny Van Assche tot slot.

Het volledige rapport kan u hier downloaden