Onderzoek UNIZO en Imec: Amper helft Vlaamse kmo's is voldoende digitaal fit
Slechts de helft van de Vlaamse kmo’s is digitaal fit. Dat blijkt uit de "Scan Digitalisering" die UNIZO in samenwerking met imec voert. Dat is te weinig, want in functie van verbeteringen op vlak van productiviteit en competitiviteit is digitalisering onvermijdelijk. Vooral wat cybersecurity betreft scoren de Vlaamse zelfstandigen en kmo’s ondermaats. ”Ondernemers zijn zich vaak nog te weinig bewust van de opportuniteiten maar ook van de gevaren van digitalisering”, zegt UNIZO-topman Danny Van Assche. “We moeten allemaal mee op de digitale trein, maar op een veilige manier. Met onze index ‘digitale fitheid’, een digitale graadmeter voor ondernemers, houden we de vinger aan de pols.”
UNIZO biedt haar leden intussen al twee jaar de mogelijkheid om de digitale maturiteit te meten via de UNIZO-Scan Digitalisering. Op basis van de verzamelde data ontwikkelde UNIZO de index ‘digitale fitheid’, een graadmeter voor zelfstandigen en kmo’s dat hun mate van digitale paraatheid in kaart brengt.
Wanneer is een ondernemer ‘digitaal fit’?
Een kmo of zelfstandige ondernemer is ‘digitaal fit’ wanneer hij of zij actief inzet op digitalisering en gebruik maakt van een aantal digitale toepassingen. De scan toetste de digitale maturiteit van ondernemingen aan de hand van zes elementen:
1. Het hebben van een expliciete digitale strategie,
2. Het inzetten op de ontwikkeling van digitale vaardigheden,
3. Het verzamelen en analyseren van digitale klantendata,
4. Digitaal interageren met stakeholders,
5. De digitalisering van ondersteunende bedrijfsactiviteiten zoals voorraadbeheer en CRM,
6. Het treffen van maatregelen op vlak van cybersecurity.
“Digitalisering biedt opportuniteiten”, zegt Danny Van Assche. “Het maakt de bedrijfsvoering efficiënter waardoor tijd en budget vrijkomt voor andere zaken. Het opent de weg naar innovatie met nieuwe producten, diensten en businessmodellen. Denk aan een online sessie met je dokter of kinesitherapeut, digitaal bestellen bij de bakker of frituur of het online contracteren via de notaris. Het laat ook toe om nieuwe markten te bereiken en bestaande klanten beter van dienst te zijn. Een online winkel is 24/7 open en producten en diensten kunnen internationaal worden aangeboden.”
Werk aan de winkel
48% of net iets minder dan de helft van de Vlaamse kmo’s en zelfstandigen haalt een score van 5 of 6 op 6 en beschouwen we als digitaal fit. Dat betekent dat minstens 5 van bovenstaande elementen worden toegepast in de onderneming. Ongeveer 1 op 7 ondernemingen (14%) is absoluut niet digitaal fit (score 0, 1 of 2). Hierbij is er wel groot verschil tussen zelfstandige ondernemers (23% of 1 op 4 is niet digitaal fit) en kmo’s (10% niet fit). 38% van ondernemers heeft al een aantal digitale initiatieven ingevoerd maar scoort nog niet optimaal (score 3 of 4)
Danny Van Assche: “In het licht van de COVID-19-pandemie en de bijhorende veiligheidsmaatregelen hadden we betere scores verwacht. Veel ondernemingen hebben gedwongen ingezet op digitalisering en hebben ingezien hoe afhankelijk we zijn van digitale technologie om effectief en efficiënt te werken. Toch scoort 1 op 7 nog steeds een dikke onvoldoende.”
UNIZO wil de betrokken zelfstandigen en kmo's verder sensibiliseren om de nodige stappen te zetten naar een optimale digitale situatie van hun onderneming. Hiervoor is er een ruim aanbod aan individuele en collectieve begeleidingen.
Danny Van Assche: “Digitalisering is cruciaal voor ondernemers. Net daarom ontwikkelde UNIZO diverse tools en programma’s om de digitale vaardigheden van ondernemers een push te geven. Dat gaat van algemene informatie en advies over een digitale maturiteitsscan en lerende netwerken onder ondernemers. We bouwden zelfs een digitale component in iedere coachingsessie die we uitvoeren samen met ondernemers, we begeleiden op jaarbasis zowat 2.000 ondernemers in Vlaanderen en scherpen daarbij dus ook hun digitale kennis aan. Voor de retailsector ontwikkelden we dan weer specifiek een coaching sessie om hen wegwijs te maken in hoe ze online actief kunnen worden en hun fysieke winkel ook kunnen digitaliseren om zo een nieuw en jonger publiek aan te trekken.”
Kmo’s besteden digitalisering weinig uit
Typerend voor kmo’s en zelfstandige ondernemers is dat zij bij het doorlopen van digitaliseringstrajecten het initiatief zelf in handen nemen en weinig uitbesteden. In een aparte bevraging in samenwerking met Proximus Business blijkt dat drie kwart van de ondernemers zelf op zoek gaat naar informatie over digitalisering. Slechts drie op tien schakelt het netwerk in. Een profiel op sociale media, een eigen website en het uitbouwen van een digitaal klantenbestand zijn zaken waarvoor ondernemers het vaakst het heft in eigen handen nemen.
Welke zaken rond digitalisering denk je dat je zelf kan opzetten
(of reeds hebt opgezet) zonder externe hulp?
(Meerdere antwoorden mogelijk)
Cybersecurity
Het resultaat van het onderzoek is vooral alarmerend op vlak van cybersecurity. In de Scan Digitalisering namen we volgende cybersecurity-maatregelen op:
1. Regelmatige back-up van gegevens,
2. Een centrale omgeving (bijv. cloud) waar alle bestanden en data bewaard worden,
3. Gebruik maken van een antivirusprogramma,
4. Een paswoordbeleid,
5. Het regelmatig updaten van software,
6. Het toepassen van 2-factor authenticatie,
7. Het hebben van specifieke veiligheidsregels voor de medewerkers en/of zaakvoerder.
Een derde van de ondernemers past minder dan vier van deze absolute basismaatregelen op vlak van cyberveiligheid toe. De risico’s zijn niet te onderschatten: van tijdelijk tot permanent verlies van (gevoelige of geheime) bedrijfsdata, zware reputatieschade, GDPR-boetes omwille van onbeschermde klantendata en geconfronteerd worden met ransomware.
Om ondernemers hierin te begeleiden heeft UNIZO recent een Snelwijzer rond Cybersecurity & Phishing ontwikkeld. Een recente phishing-test onder onze leden heeft het belang hiervan nog verder onderstreept. Nog steeds 1 op de 5 ondernemers lieten zich vangen terwijl ze op voorhand waren gewaarschuwd.
Zijn er minstens 4 cybersecurity-maatregelen in voege?
"Ondernemers lopen nog vaak te gemakkelijk in de val. We gaan het aantal bewustwordingscampagnes daarom verhogen", besluit Danny Van Assche.
Meer weten?
U kan het integrale rapport digitale fitheid hier downloaden...
Contacteer UNIZO-woordvoerder a.i. Filip Horemans
M 0478/22 37 51 - E-mail: filip.horemans@unizo.be