Er was de voorbije twee jaar geenszins sprake van een verlaging van de administratieve rompslomp voor ondernemers. Dat blijkt uit de tweejaarlijkse studie van het federaal planbureau over administratieve lasten. 80 procent van de ondervraagde ondernemers is zelfs van mening dat de lasten (aanzienlijk) zijn gestegen. UNIZO vraagt de volgende regeringen om van administratieve vereenvoudiging een topprioriteit te maken. 

“Politici hebben duidelijk niet de reflex om het teveel aan administratie aan te pakken of nieuwe regeldruk te voorkomen”, reageert UNIZO-topman Danny Van Assche. “Er moet meer toezicht komen, met een actievere rol voor parlementsleden als waakhond.  Zo wordt administratieve vereenvoudiging afdwingbaar.” 

Het totaal aan administratieve lasten voor ondernemingen en zelfstandigen werd in 2022 geraamd op 5,99 miljard. Dat is een 1 miljard meer ten opzichte van 2020 (4,94).  Het aandeel van het bruto binnenland product blijft met 1,08 % status quo. Er is vooral een stijging bij de middelgrote ondernemingen (10 tot 249 werknemers), van 1,11 naar 2,08 miljard euro.  Deze studie van het federaal planbureau polst enkel naar lasten op de domeinen fiscaliteit, milieu en tewerkstelling. Thema’s als economische regulering worden niet in beschouwing genomen, ondanks het steeds een groter deel uitmaakt van de bestaande regeldruk (bijvoorbeeld de klokkenluidersregeling, GDPR, UBO-register, CSRD, formaliteiten bij invordering van schulden…). 

Opvallend is dat 80% van de ondernemingen en zelfstandigen van mening is dat de lasten aanzienlijk groter zijn geworden dan twee jaar geleden. Wat de kwaliteit van de regelgeving betreft, is er het minst tevredenheid rond de begrijpbaarheid en de aanpassing van de regelgeving aan de praktijk. Werkelijk als problematisch ervaren zijn de contacten met de bevoegde administraties en de onduidelijkheid tot welke dienst men zich moet wenden. Dat geldt zowel voor domeinen fiscaliteit als tewerkstelling. 

Interactie met de fiscus moet beter 

Er is nog veel werk aan de winkel om de contacten met de FOD Financiën te verbeteren. UNIZO wil een evolutie naar een gezonde relatie tussen de belastingadministratie en ondernemers, waarbij wederzijdse communicatie en vertrouwen centraal staan. Dat kan via een heel aantal concrete maatregelen, die weinig of niets kosten maar in de praktijk een groot verschil kunnen maken. 

“De interactie met de fiscus moet beter”, zegt Danny Van Assche.  “Wie vandaag contact opneemt komt niet terecht bij de bevoegde ambtenaar die het dossier kent, en de unieke code in kader van een controle werkt vaak niet. Dat moet toch de basis zijn.” 

Daarnaast pleit UNIZO voor een fiscaal charter met afspraken met het oog op controles. Het kan niet de bedoeling zijn dat ondernemers een ganse boekhouding moeten doorgeven in het kader van een controle die neigt naar een fishing expedition. Ook meer garanties over de doorlooptijd en afsluiting van (delen van) controles moet leiden tot minder kopzorgen en rechtsonzekerheid. 

Prioriteit maken van minder administratieve rompslomp

De administratieve rompslomp in dit land blijft enorm, en is een doorn in het oog van de ondernemers. In een recente UNIZO-bevraging duidt maar liefst de helft van de ondernemers het thema aan als één van de meest prangende problemen. Daarmee staat het, afgezien van fiscaliteit, helemaal bovenaan de lijst. 

“Er werd deze legislatuur veel geanalyseerd en opgelijst, maar relatief weinig gerealiseerd”, zegt Danny Van Assche. “Daarentegen kwamen er verschillende lasten bij, zowel vanuit politieke hoek als vanuit de administraties zelf. Minder administratieve rompslomp moet een van de speerpunten worden van het nieuwe beleid. Dat is nodig voor zowel de ondernemerszin als de competitiviteit van onze ondernemingen.” 

De bestaande regeldruk moet worden afgebouwd. Dat kan in de eerste plaats via concrete vereenvoudigingsprojecten, zoals één digitale account voor ondernemingen over bestuursniveaus heen, het verkorten van de time to permit, een verbeterde interactie met de fiscus, een codex arbeidsrecht en een versterkte only once-wetgeving. 

Naast het evalueren en vereenvoudigen van bestaande regelgeving, dient ook nieuwe regeldruk worden vermeden. Dat moet door grondige impactanalyses standaard uit te voeren in het wetgevend proces en het invoeren van een 1 euro erbij, 3 euro weg-regel, naar Europees voorbeeld. 

Tot slot is een versterkt toezicht op ‘kwaliteitsvolle regelgeving’ nodig. Idealiter gebeurt dat vanuit volledig onafhankelijke hoek, zoals in Nederland. En vooral: parlementsleden moeten een actievere rol opnemen als waakhond voor de monitoring van de regeldruk in België. Zorg voor duidelijke doelstellingen, en volg deze consequent op.