De VDAB behandelde vorig jaar bijna 36.000 dossiers van werkzoekenden die onvoldoende moeite deden om een job te vinden. In maar liefst drie kwart van de gevallen, zo’n 29.000 keer,  was de aanleiding dat men niet kwam opdagen op de afspraak.  Een waanzinnig hoog aantal, vindt UNIZO. “Komen opdagen bij je arbeidsbemiddelaar is toch wel het minste wat we mogen verwachten van wie werkzoekend is en van een werkloosheidsuitkering geniet.” De ondernemersorganisatie vraagt om de werkloosheidsuitkering onmiddellijk én automatisch te schorsen bij iedereen die zonder grondige reden zijn kat stuurt.  Federaal pleit UNIZO voor een beperking van de werkloosheid in de tijd en de regionalisering van de werkloosheidsuitkering.

 

Ten opzichte van de 121.000 Vlaamse werklozen kreeg vorig jaar dus bijna een kwart een straf of verwittiging van de VDAB omdat men te weinig initiatief toont om werk te zoeken. Het hoogste aantal in jaren. Een vaak voorkomende problematiek is dat men gewoon niet opdaagt voor een gesprek of het opstellen van een actieplan. Dit moet drastisch naar beneden zegt UNIZO.

“De werkbereidheid is dé belangrijkste voorwaarden om een werkloosheidsuitkering te kunnen ontvangen. Komen opdagen bij de bemiddelingsdienst is dan toch wel een absoluut minimum”, aldus topman Danny Van Assche. “Het is zeer goed dat de VDAB dit strenger controleert en sanctioneert, maar het moet nog verder gaan.  Uit cijfers blijkt dat maar liefst 75% van de transmissies onder het motief ‘niet opdagen’ valt. Dat kan echt niet. Wie geen grondige reden heeft en niet opdaagt, is niet bereid om te werken en verdient dan ook geen werkloosheidsuitkering. Het is een rechten én plichten verhaal. Punt.”

 De krapte op de arbeidsmarkt is nog steeds bijzonder sterk aanwezig. Bedrijven vinden zeer moeilijk personeel. We kunnen dan ook niet toelaten dat werkzoekenden niet ingaan op afspraken bij VDAB, die alles in staat moet stellen om hen opnieuw aan een job te helpen.

Vandaag zijn probleem en gevolg te ver van elkaar gescheiden. In het meest ideale scenario duurt het minstens 3 maanden vooral een sanctie kan worden uitgesproken op een inbreuk. De werkzoekende voelt dit pas in zijn portefeuille vanaf ongeveer 4 maanden. Dat is te wijten aan de federale kaders en het moment van de uitbetaling van de uitkering.

 “Door zo’n lange wachttijd op de effectieve sanctie, is het onmogelijk dat werkzoekenden hun gedrag bijsturen, ze voelen het immers niet direct in hun portefeuille”, stelt Danny Van Assche. Daarom vraagt UNIZO om de uitbetaling van de werkloosheidsuitkering automatisch te schorsen vanaf de eerste ongewettigde afwezigheid op een afspraak totdat de werkzoekende zichzelf opnieuw aanbiedt bij de bemiddelingsdienst. “Het doel is niet om het aantal sancties op te trekken, maar wel het gedrag van de werkzoekende bij te sturen.  Wie geen werk zoekt, dient een leefloon te krijgen en geen werkloosheidsuitkering. Komen opdagen bij de organisatie die je begeleidt naar een job, is het minimum wat we mogen verwachten. Het is dan de taak van de VDAB om een gepast aanbod te voorzien voor elke werkzoekende.”

  

Nood aan meer Vlaams beleid in Brussel en Wallonië 

Uit het jaarrapport dat de RVA gisteren publiceerde blijkt dat VDAB de beste leerling is. Ze geven waarschuwingen en gaan wanneer nodig ook verder door effectief een aantal sancties of formele verwittigingen op te leggen. De Brusselse arbeidsbemiddelaar Actiris geeft vooral waarschuwingen, maar geeft minder formele sancties. Het Waalse Le Forem doet geen van beide. “Vlaanderen blaft en bijt wanneer nodig, Brussel blaft maar bijt niet en Wallonië blaft zelfs niet”, zo stelt Danny Van Assche. “Wallonië en Brussel moeten hun inspanningen opkrikken om hun de werkloosheid te laten dalen. Sancties zijn geen doel op zich, maar wel een belangrijke manier om gedrag bij te sturen. Willen we komen tot de 80 procent werkzaamheidsgraad, zal er vanuit Forem en Actiris een meer Vlaams beleid gevoerd moeten worden, dat wil zeggen een actieve bemiddeling en toeleiding naar werk, gerichte opleiding en een correcte en consequente opvolging, met sancties indien nodig.”  

Extra maatregelen

Naast het voorstel om de werkloosheid sneller te schorsen is er nood aan extra maatregelen om meer mensen aan de slag te krijgen. UNIZO wil een beperking van de werkloosheid in de tijd en de regionalisering van de werkloosheidsuitkering. 

Danny Van Assche: “Beperk de werkloosheid in de tijd tot maximaal 24 maanden. Het is niet langer te verantwoorden dat in tijden van enorme tekorten op de arbeidsmarkt de werkloosheidsuitkeringen onbeperkt in de tijd blijven. Na 24 maanden stopt de werkloosheidsuitkering onverbiddelijk en volgt een transitie naar het leefloon (gekoppeld aan een middelentoets) voor de langdurig werkzoekende.  De lokale besturen komen dan, met ondersteuning van VDAB of Actiris en andere lokale actoren, aan zet om deze drempels weg te werken.” 

Gezien de verschillende realiteiten binnen de gewesten en gemeenschappen is het beter de werkloosheidsverzekering te regionaliseren. UNIZO vraagt minstens een responsabilisering van de gewesten in de werkloosheid, zodat elk gewest de nodige inspanningen doet om haar werkzoekenden toe te leiden naar vacatures.

“Zorg ook voor een hogere return on investment voor die gewesten die beter doen dan gemiddeld, zodat investeren in arbeidsmarktbeleid loont. Het is immers vandaag de federale overheid die vooral wint bij de inspanning van de regio’s”, besluit Danny Van Assche.