OverbruggingsrechtUNIZO wil dat zelfstandigen die onverwacht in moeilijkheden komen ook kunnen terugvallen op een werkloosheidsuitkering. Momenteel bestaat er al het ‘overbruggingsrecht’, maar dat systeem is aan een grondige hervorming toe. “De voorwaarden zijn te beperkend en te administratieve rompslomp is enorm”, zegt gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche. UNIZO vraagt een volwaardig systeem, afgestemd op de noden van zelfstandige ondernemers. UNIZO heeft hiervoor vier voorstellen klaar. 

Het systeem van overbruggingsrecht ontsproot begin 2017 uit de tien jaar eerder geboren faillissementsverzekering. Niemand had kunnen denken dat het ooit zo massaal zou moeten worden toegepast als tijdens de afgelopen coronacrisis. Het ‘crisisoverbruggingsrecht’, eigenlijk een gelegenheidsformule, speelde de voorbije twee jaar een belangrijke rol als buffer tegen bittere armoede onder zelfstandigen. Het heeft niet alleen de betrokken ondernemers en hun gezinnen overeind gehouden, maar ook hun bedrijven, inclusief de tewerkstelling en economische meerwaarde die daaraan vasthangt.

UNIZO benadrukt dat individuele zelfstandigen altijd kunnen geconfronteerd worden met brute pech. Een faillissement door hardnekkige wanbetalers, een brand of natuurramp, een inschattingsfout te goeder trouw…

“Ondernemen is geen exacte wetenschap en er zijn altijd risico’s aan verbonden”, zegt Danny Van Assche. “Daarom willen we ook voor tegenslagen in normale tijden een beter systeem om ondernemers te steunen. Waarom zouden zelfstandigen geen recht op financiële steun mogen hebben bij brute pech, om niet van de ene op de andere dag in armoede te belanden?”

Uit een ondernemersbevraging van UNIZO en HR dienstengroep Liantis blijkt dat de vraag groot is om het systeem aan te passen. Maar liefst 72% van de bevraagde 2.300 ondernemers wil een versterking van de uitkeringen. Het is duidelijk dat zelfstandigen niet op zoek zijn naar een ‘eeuwig durende uitkering’ zoals de werkloosheidsuitkering voor werknemers wel eens smalend word gepercipieerd. Wel wil men een flexibeler en transparanter systeem, aangepast een de concrete noden en bezorgdheden van ondernemers.

UNIZO heeft vier voorstellen klaar om het systeem te hervormen:

  • Ten eerste moet men ondernemers ‘extra’ maanden overbruggingsrecht toekennen in verhouding tot het aantal jaren dat men als zelfstandige werkte.
    “Het probleem nu is dat je met de ‘enveloppe’ van twaalf maanden een ganse loopbaan moet toekomen”, zegt Danny Van Assche. “In veel gevallen volstaat dat. Maar bij bijvoorbeeld een faillissement zit je vaak met een langere en moeizame afhandelings- en overgangsperiode, professioneel maar ook emotioneel, waarin de getroffen zelfstandige opnieuw zijn weg moet zoeken. De twaalf maanden zijn dan al gauw integraal opgebruikt. Wil men later opnieuw als zelfstandige starten, dan kan men volgens de huidige regels nooit meer aanspraak maken op het normale overbruggingsrecht, zelfs niet voor het overbruggen van kortere moeilijke periodes. Op deze manier ontmoedig je het tweede kans-ondernemerschap.” 
     
  • Een andere noodzakelijke bijsturing is de mogelijkheid om het overbruggingsrecht te combineren met een beperkte beroepsactiviteit. Het huidige ‘alles of niets’-regime moet uit de wet. Van zodra een zelfstandige in moeilijkheden momenteel ook maar één dag gaat werken, verliest hij zijn overbruggingsrecht voor gans die maand.
    Danny Van Assche: “Zo creëer je een situatie waarin een zelfstandige ontmoedigd en zelfs gestraft wordt wanneer hij na tegenslag geleidelijk aan de draad van zijn beroepsloopbaan weer probeert op te nemen. Wij vragen om het overbruggingsrecht in dergelijke gevallen proportioneel uit te keren, voor die dagen waarop de zelfstandige niet heeft gewerkt en dus ook geen beroepsinkomen verwierf.”
     
  • Een derde aandachtspunt in het hervormingsvoorstel van UNIZO is het laten meetellen van de periode waarin men een overbruggingsrecht krijgt voor de pensioenrechten van de zelfstandige.
    “Bij werknemers geldt de werkloosheid ook als ‘gelijkgestelde periode’, die meetelt voor de loopbaanberekening in functie van het pensioen. Wie nu als zelfstandige pech heeft, verliest niet alleen vandaag, maar ook nog eens later. Die ongelijkheid ten opzichte van werknemers moet wat ons betreft worden weggewerkt", stelt Danny Van Assche.
     
  • Tot slot bepleit UNIZO een vereenvoudiging van het systeem. Zowel de wetgeving als de aanvraag procedure zijn erg complex. Zo moeten zelfstandigen met een gemengde loopbaan eerst een werkloosheidsuitkering aanvragen op basis van hun werknemersloopbaan. Daar bovenop komt nog het verplicht indienen van een reeks attesten en er is een gebrek aan elektronische gegevensuitwisseling, waardoor het ‘only once’-principe hier nog veel te weinig wordt toegepast. “Hoog tijd om komaf te maken met die rompslomp en een vereenvoudigde, digitale aanvraagprocedure te voorzien”, besluit Danny Van Assche.

Samengevat

Dit wil UNIZO anders aan het (normale) overbruggingsrecht:

  • De beperking in de tijd (max 12 maanden per gebeurtenis) blijft behouden, maar met mogelijkheid om recht op extra maanden op te bouwen, in verhouding tot het aantal jaren dat hij als zelfstandige werkte.
  •  Wie gedeeltelijk werkt, mag het recht op overbruggingsrecht voor de inactieve dagen niet verliezen.
  • Het overbruggingsrecht moet meetellen als ‘gelijkgestelde periode’ voor de pensioenberekening, net als de werkloosheidsuitkering bij werknemers.
  • De aanvraagprocedure moet veel eenvoudiger en digitaal, met respect voor het only once-principe.

Info: Lees hier het artikel met onze voorstellen in het UNIZO-vakblad ZO Magazine van 7 april 2022...

Lees hier meer over de strijd die UNIZO voert voor een betere sociale bescherming van zelfstandigen...

Meer weten? 

Contacteer UNIZO-woordvoerder Gerrit Budts
M 0479/73 28 93 - E-mail: gerrit.budts@unizo.be