Vrijdagavond in de rij voor de frituur hoorde ik twee mannen discussiëren over de vaccinatiecampagne. “Neen”, zei de ene, “geen prik voor mij. Je weet echt niet wat men daar ingedraaid heeft.” Waarna hij een friet bestelde met twee frikandellen. Van die laatste kan je je ook afvragen wat ze erin draaien*. Alleen doen we dat veel minder. Gelukkig maar. Is het omdat frikandellen minder risico vormen voor onze gezondheid? Tja, het is maar hoe je het bekijkt. Er is naar mijn weten nog nooit iemand doodgevallen van het eten van een frikandel. Maar er sterven in ons land wel jaarlijks tienduizenden mensen door obesitas en te vettig eten. 

Zijn de risico’s verbonden aan vaccins dan niet veel hoger? Ook dat is relatief. Bijwerkingen zijn nooit uitgesloten. Maar die neveneffecten verdwijnen in het niets bij de tientallen, zo niet honderden miljoenen, mensenlevens die door vaccins al gered zijn. Is de bekommernis over de ontwikkelingssnelheid dan niet terecht? Zeker in het licht van het winstbejag? Ook die reflex is begrijpelijk. Maar wat opzoekwerk leert ons dat nooit eerder op zó grote schaal zó veel middelen ingezet zijn om tot een nieuw vaccin te komen, alsook om het te testen. Snel betekent dus niet slordig. 

En toch wantrouwen sommigen een vaccin veel meer dan een frikandel. Tot op zekere hoogte is dat menselijk. Goed informeren zal dus de uitdaging worden om vertrouwen te winnen. Verplichten kan daarbij een goede optie lijken, maar werkt eerder averechts. Stel je voor dat de overheid iedereen verplicht tot het eten van een frikandel. Wedden dat 30% van de bevolking onmiddellijk argwaan krijgt en zich voor de eerste keer in zijn leven afvraagt wat men daarin gedraaid heeft? ‘Drang’ is daarom een betere methode dan ‘dwang’. Die drang kan wel aangescherpt worden door een vaccinatiebewijs te vragen bij activiteiten waar je een risico vormt voor anderen. Bijvoorbeeld bij de toegang tot een festival. Het rijk van de vrijheid in ruil voor een frikandel? Dat doet toch iedereen. Waarom dan niet met een vaccin?

Je vindt deze vergelijking met een frikandel absurd? We geven het toe: dat is ze ook een beetje. Maar ze is veel minder absurd dan de vele argumenten en theoriëen die we van anti-vaxxers zien passeren.

* Disclaimer: mocht je na het lezen van deze column beginnen twijfelen, toch dit: onze Belgische frikandellen zijn van een onberispelijke topkwaliteit. Binnen een evenwichtig voedingspatroon kan je er een heel leven ongegeneerd van genieten. Dat doe ik al jaren en dat ga ik ook blijven doen (sinds een jaar de vegetarische variant). Met dank aan mijn friturist om de hoek.

Bart Lodewyckx 
Gedelegeerd bestuurder UNIZO Limburg