Ambassadeur - Dag van de Ondernemer - Sandra Deraeve van Encon
“Duurzaamheid is een proces, geen einddoel.”
Toekomstgericht ondernemen is duurzaam ondernemen. Duurzaamheid biedt een oplossing voor de huidige bedrijfsuitdagingen, met een positieve impact op de samenleving én het milieu. Een one-size-fits-all oplossing bestaat niet. Het is steeds zoeken naar de juiste balans tussen economie, ecologie en sociaal welzijn. Welke ingrepen de meeste impact creëren is voor elk bedrijf anders. En laat dat nu net de expertise zijn van Encon, een onafhankelijk bureau dat bedrijven ondersteunt in hun transitie om duurzamer te worden. We spraken met Sandra Deraeve, medeoprichtster van Encon en HR-verantwoordelijke.
Tekst: Peter D'Herde - Foto's: Wim Van de Genachte
Encon helpt bedrijven te groeien door duurzaamheid te integreren in hun bedrijfsactiviteiten. Het bedrijf werd in 2002 opgericht door Sandra, haar man Robin Bruninx en nog twee co-founders. Zonder ondernemerservaring, maar met veel ambitie.
“Zo’n 20 jaar geleden zijn we gestart met energieoplossingen”, zegt Sandra. “De energieprijzen waren toen nog betaalbaar en weinigen lagen wakker van het klimaat. Maar mijn man had een passie voor energie en zag de potentie om bij industriële bedrijven te besparen op energie. Ook al was het klimaatbewustzijn toen nog laag, iedereen wilde wél graag de energiekost verlagen. Die besparing konden ze investeren in projecten om hun energieonafhankelijkheid te vergroten. Iets wat iedereen vandaag wil, doen wij dus al 20 jaar.”
Sense of urgency
Encon groeide samen met de grotere bewustwording in de maatschappij. “Vanuit die shift in het denken over energie evolueerden we als vanzelf naar ecologie. De raakvlakken tussen beide zijn duidelijk. Toen de Klimaatjongeren een paar jaar geleden op straat kwamen, merkten we plots dat bedrijven echt iets wilden doen. Ook vanuit Europa kwam er meer druk om te werken aan klimaatoplossingen. We zijn dus geëvolueerd van een bedrijf van energiebesparingen naar duurzaamheidsoplossingen. Duurzaamheid gaat veel breder.”
“Omdat we gestart zijn voor er een breed bewustzijn was, hadden wij bij Encon onze diensten al uitgebouwd. Die bestaan vandaag uit twee grote onderdelen. Enerzijds duurzame oplossingen zoals bijvoorbeeld energieaudits en haalbaarheidsstudie. Maar we doen ook begeleiding van windparken, zonne-energieparken en duurzame gebouwen."
We helpen bedrijven op strategisch niveau om duurzaamheid in hun bedrijf te integreren. En dan niet als een leuk en vrijblijvend project, maar echt in het hart van hun bedrijf.
Totaaloplossing
Een begeleiding van Encon verloopt altijd volgens een vast stramien. “Dat is waarmee we ons differentiëren in de markt”, zegt Sandra. “Er zijn uiteraard nog andere bedrijven die energieaudits doen, maar wij begeleiden de klant in een totaalproject: van studie tot en met uitvoering. We ontzorgen hen in het hele proces zodat zij zich op hun core business kunnen focussen. Wij nemen het project volledig in handen. Bij windenergie bijvoorbeeld is dat van de tender, over de vergunningsaanvraag tot op het moment dat de windmolen er staat. Wij adviseren, begeleiden en volgen de werken op. Eigenlijk een beetje zoals een architect doet, inclusief controle van de werf.”
“Ook als we bedrijven strategisch begeleiden, volgen we een heel traject. We starten met workshops, brainstormsessies en bevragingen. Dan gaan we met de aandeelhouders, stakeholders en directie aan tafel zitten. We bekijken waar zij op in willen zetten. Vervolgens maken we de vertaalslag naar alle afdelingen binnen de organisatie: finance, sales, marketing, operations. Het is daarbij cruciaal dat de duurzaamheidsstrategie niet naast de ‘gewone’ bedrijfsstrategie staat. De twee moeten helemaal in elkaar vloeien.”
Weerstand en greenwashing
Bij zo’n strategische oefening kan het nogal eens botsen. “Dat is ook logisch”, zegt Sandra. “We houden de bedrijven een spiegel voor en leggen bepaalde zaken bloot. Vaak doen ze goeie dingen, maar is dit niet geïntegreerd en wordt het niet structureel aangepakt. Verandering gaat nooit vanzelf en zorgt vaak voor weerstand. Maar we komen er altijd wel uit. Net omdat ze er zelf voor kozen om een traject op te starten. Maar wat met al die andere? Er is nog veel potentieel in de markt voor bedrijven zoals wij. Je voelt ook duidelijk dat er een shift aan het gebeuren is.”
Al is het nodig op de hoede te zijn voor greenwashing, volgens Sandra. “Daar letten we heel hard op en we verwittigen er onze klanten ook voor. Greenwashing is echt een groot risico voor de hele transitie naar duurzaamheid. Het gebeurt vaak onbewust. Dat is iets waar we oog voor hebben en onze klanten voor behoeden. Het is belangrijk om open te communiceren wat je wél en wat je niet doet, met je stakeholders in het achterhoofd. Duurzaamheid is een proces."
Zeg wat je nu al doet en waar je naartoe wil in de toekomst. Iedereen begrijpt dat een bedrijf niet alles in één keer kan realiseren.
"Dat is ook weer die balans tussen het economische en het ecologische. Er moeten middelen zijn om naar dat duurzaam bedrijf te evolueren.”
“Er bestaat geen wiskundige formule voor duurzaamheid. Je werkt met mensen en telkens in een andere context. Dus overal zal die balans anders zijn. Soms is er meer aandacht voor het mensgerichte. Bij energie-intensieve bedrijven zal het aspect energie veel belangrijker zijn. Vandaag wordt trouwens elk bedrijf met de energiecrisis geconfronteerd. Maar morgen ligt de focus misschien meer op sociaal welzijn.”
Walk the talk
Als je als bedrijf zelf het goede voorbeeld geeft, is het makkelijker om de boodschap over te brengen. “We beseffen bij Encon heel goed dat het niet altijd makkelijk is om consequent te zijn”, zegt Sandra. “Dus zoeken we altijd samen met onze bedrijven naar de goede balans tussen economie, ecologie en sociaal welzijn. Want als de financiële middelen ontbreken, is het ook niet mogelijk om te investeren in klimaatoplossingen. Groeien en duurzaamheid moeten hand in hand gaan. En wij geloven in die duurzame groei. We zien duurzaamheid als een proces. Het is onmogelijk om als bedrijf vandaag te zeggen dat je morgen 100% CO2 neutraal zal zijn. Het is een proces waar je elke dag stappen in zet.”
Ook Encon zelf is de voorbije jaren fors gegroeid. “Het gaat inderdaad hard”, weet Sandra. “Maar dat is ook nodig gezien de energietransitie die we doormaken. Wij zijn nu met 100 in België, 20 in Nederland en 2 in Duitsland. Onze doelstelling is om Duitsland verder uit te bouwen. Nederland heeft ook nog veel potentieel en daarnaast hebben we nu ook een internationaal team dat in de rest van Europa activiteiten aan het opzetten is. Duurzaamheid stopt immers niet aan de grenzen.”
Samen ondernemen
20 jaar na de start staan Robin en Sandra nog steeds samen aan het roer van het bedrijf. Al is het niet altijd evident om als koppel te ondernemen. “Ik was van bij de start aandeelhouder”, zegt Sandra. “Maar de eerste jaren bleef ik mijn job in de energiesector behouden. Vanaf 2009 ben ik actief beginnen meewerken. Toen hadden we een stabiele basis en kon ik met een gerust hart mijn job opzeggen. Binnen Encon ben ik verantwoordelijk voor alles wat met HR te maken heeft, met het mensgerichte van de organisatie dus.”
“Met mijn man samenwerken heeft voor- en nadelen, maar wij doen het heel graag. We hebben elk onze eigen verantwoordelijkheden en gebruiken elkaar continu als spiegel. Alle belangrijke beslissingen nemen we samen. Er wordt hier hard gewerkt, maar we weten ook waarom we het doen. We werken aan hetzelfde maatschappelijk doel. Al is het niet altijd makkelijk om het onderwerp van de keukentafel weg te houden. Daar spreken de kinderen ons wel eens over aan.”
Duurzaam werken en leven
Al gaat het aan die keukentafel ook wel over duurzaamheid in hun eigen gezin. “We proberen daar hard op te letten” zegt Sandra. “We moeten thuis het goede voorbeeld geven, net als in het bedrijf. De hoeve waar we wonen hebben we grondig gerenoveerd en voorzien van hernieuwbare energie. We kopen zoveel mogelijk lokaal en zelf eet ik geen vlees. Ons kantoor in Bilzen is één van de duurzaamste kantoorgebouwen van Europa. Het is uitgerust met een heel ecologisch verwarmings- en koelingssysteem en we hebben een eigen windturbine."
We focussen ook erg op het mentale en fysieke welzijn van onze medewerkers.
"En dus nodigen we regelmatig bedrijven uit om hier een kijkje te komen nemen. Als andere bedrijven er iets van opsteken, is dat weer een stap in de goede richting.”
Ondernemers inspireren
Sandra is blij met een initiatief als de Dag van de Ondernemer. “Het is fijn om ook zelf eens in the picture te staan als ondernemer. Want er zijn toch nog vaak vooroordelen over zelfstandigen en ondernemers. Hopelijk kunnen we hierdoor ook weer andere ondernemers motiveren om meer in te zetten op duurzaamheid. Dat is immers wat we willen doen: inspireren. Met het werk dat we doen, met ons gebouw en door zelf het goede voorbeeld te geven. Zelf word ik ook nog altijd geïnspireerd door alle brains en creativiteit hier bij Encon.”
“Ik loop met een open blik rond in ons bedrijf en in de wereld. Ik kijk, luister en voel wat er rond mij gebeurt. Ik laat de dingen op me afkomen en probeer daar dan iets mee te doen. Het is onze taak als ondernemer en zeker mijn taak binnen HR om het beste uit onze mensen te krijgen. Dat geeft me zelf ook veel voldoening. Wij geven hen de mogelijkheid en de middelen, maar al onze producten en diensten zijn gemaakt door de mensen die hier werken en niet door ons.”
