De werelden van economie en ecologie samenbrengen

The Ecological Entrepreneur helpt de duurzame impact van ecologische bedrijven te vergroten. Andere bedrijven begeleiden ze in hun transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering. De economische, ecologische en sociale aspecten van duurzaamheid moeten daarbij steeds in evenwicht zijn. Hun aanpak is gericht op drie niveaus: strategisch, tactisch en operationeel. We spraken met Sebastiaan De Block en Marit Overbeeke, partners in ondernemen én het leven.

Tekst: Peter D’Herde – Foto’s: Wim Van de Genachte

Sebastiaan is milieuwetenschapper en Marit heeft een economische achtergrond. Met The Ecological Entrepreneur brengen ze die twee werelden samen. “Al tijdens mijn opleiding merkte ik dat er naar economie gekeken werd als iets vervelends”, zegt Sebastiaan. “En als ik met economen sprak, hoorde ik hetzelfde over duurzaamheid. Toen al wilde ik daar iets mee doen, al leek me dat niet evident.”ecological entrepreneur

De ambitie om economie en ecologie samen te brengen bleef. Met enkele jaren ervaring als consultant, startte Sebastiaan begin 2020 met The Ecological Entrepreneur. “We helpen ecologische bedrijven bij het commercialiseren van hun oplossingen en producten. Dat gaat dan bijvoorbeeld over bedrijven die bossen aanleggen, rivieren proper maken of werken rond energiemanagement in gebouwen. Ideologisch en technologisch zijn die vaak top, maar commercieel soms niet. En anderzijds begeleiden we bedrijven in hun transitie naar duurzaamheid. Dat zijn bedrijven die graag willen verduurzamen, maar niet weten hoe of waar te beginnen.”

Persoonlijke motivatie

Het ondernemerschap vertrekt voor beiden vanuit een persoonlijke drijfveer. Maar de keuze om een eigen bedrijf te starten was geen evidente stap. “We hadden geen ondernemerservaring en komen ook niet uit een gezin van zelfstandigen”, zegt Sebastiaan. “Tijdens mijn studies heb ik wel mee een organisatie rond student entrepreneurship opgericht. Daar heb ik ingezien dat wat ik altijd al deed, ook een vorm van ondernemerschap is. En nadien begon het te kriebelen om het voor mezelf te doen.”

Ook Marit droomde er als kind niet van om een eigen bedrijf te starten. “Ik was wel gedreven en ondernemend. Zelf de dingen vastpakken en er voor gaan. Niet afhangen van een ander. Vanuit die gedrevenheid, wilden we vastpakken waar we zelf in geloven. Er iets mee doen en oplossingen zoeken.”

Twee werelden samenbrengen

“We hebben écht meer duurzaamheid nodig”, benadrukt Sebastiaan. “Economie zorgde ervoor dat veel mensen een beter leven hebben. Maar dat is doorgeslagen."

We hebben een economisch gezond systeem nodig dat geen afbreuk doet aan onze natuurlijke of sociale leefomgeving.

"Een bedrijf maakt deel uit van een lokaal weefsel en heeft de verantwoordelijkheid om niet alleen financieel winstgevend te zijn, maar ook sociaal en ecologisch.”

“Ook ik was altijd al van mening dat er meer in een bedrijf moet zijn dan winstmaximalisatie”, zegt Marit. “En dus ondersteunde ik Sebastiaans plannen vanaf dag één. Na een half jaar besliste ik om zelf ook mee in het bedrijf te stappen. Het is niet evident om als koppel te ondernemen, maar uiteindelijk zette ik toch de stap. We zijn dus ook als persoon complementair in hoe we naar die bedrijven kijken en die twee werelden samenbrengen.”

Die twee werelden verzoenen blijkt niet altijd makkelijk. “Duurzaamheid is heel belangrijk, maar we brengen ook de economische component mee in het verhaal”, bevestigt Marit. “Ook op economisch vlak moet het duurzaam zijn. Je moet altijd de implicaties van duurzame acties op het businessmodel bekijken.”

ecological entrepreneurOplossingen voor KMO

De oplossingen van The Ecological Entrepreneur zijn aangepast aan de noden en mogelijkheden van de KMO. “In grote corporate bedrijven en multinationals zijn ze hier al langer mee bezig. Maar in KMO’s is dat nog anders, terwijl die wel 85% van onze economie uitmaken. Ook zij moeten mee in die transitie. Alleen kan je daar kan geen team van consultants op afsturen die er enkele jaren mee bezig zijn. Dat is niet realistisch.”

“Bedrijven die willen verduurzamen hebben altijd twee vragen. Wat moeten we concreet doen? En hoe kunnen we dat op een goede manier vertellen aan de buitenwereld?  Wij helpen hen dan via onze geïntegreerde aanpak. Met een wetenschappelijke nulmeting brengen we eerst de milieu-impact in kaart aan de hand van de huidige CO2-uitstoot. Als we weten waar de grootste uitstoot zit, werken we scenario’s en een strategie uit rond een 10-tal thema’s, waarna we de acties implementeren. En daar voegen we nog een communicatieplan en rapportage aan toe.”

“Er zijn zeker andere bedrijven die CO2-metingen doen”, stelt Marit. “Maar met enkel een meting ben je nog helemaal niks. Vanuit een strategie moet je dan acties ondernemen om naar een reductie te gaan die voor jouw bedrijf haalbaar zijn. Dat is waar veel ondernemers mee worstelen en waar wij oplossingen bieden. Duurzaamheid mag niet iets elitairs zijn. Het mag niet beperkt blijven tot de grote bedrijven die het kunnen betalen.”

“Wij gaan dus the extra mile”, zegt Sebastiaan. “Zelf hebben we het SaaS genoemd, Sustainability as a Service. We stemmen de acties af op de bedrijfsdoelstellingen en de financiële haalbaarheid. We nemen het huidige businessmodel mee onder de loep om de haalbaarheid van de duurzaamheidsacties te bekijken. En vooral om de klimaatdoelstellingen te verzoenen met de algemene strategie van het bedrijf, zodat het geen twee aparte stromen worden.”

Duurzaamheid in tijden van crisis

In crisistijden zou duurzaamheid wel eens het laatste van de zorgen van een KMO kunnen zijn. Maar Sebastiaan ziet dat anders. “Er zijn net meer bedrijven die écht iets willen doen. Al is de stap naar concrete acties niet altijd makkelijk. Het zal voor sommige bedrijven inderdaad minder hoog op de agenda staan."

Door de huidige energiecrisis is investeren in hernieuwbare en dus klimaatvriendelijke energie net éxtra interessant. 

“Het prijsplafond voor energie dat in Nederland is afgesproken kost 23 miljard euro aan de overheid. Dat is een waanzinnig hoge kost. Maar als ze datzelfde bedrag hadden geïnvesteerd in hernieuwbare energie, was elke woning in Nederland voorzien voor de komende 20 jaar. Het wordt dus ook economisch steeds logischer. Duurzaamheid werd altijd als een kost gezien, maar dat is het niet.”

“Er is ook een ‘war for talent’ bezig”, vult Marit aan. “Iedereen zoekt geschikt personeel. De jongere generaties kiezen steeds meer een job vanuit een connectie op purpose-niveau. Uit onderzoek blijkt dat zij verwachten dat bedrijven een beleid hebben rond duurzaamheid. Vanuit die benadering is het voor bedrijven dus gewoon noodzakelijk om ermee bezig te zijn.”

Evenwichten

“In onze impactanalyse nemen we zowel het economische, het ecologische en het sociale aspect altijd mee”, zegt Sebastiaan. “We lichten de hele organisatie door en ook thema’s als inclusiviteit, gender-neutraliteit en diversiteit komen aan bod. Het ene bedrijf staat daar al verder in dan het andere.”

Het is volgens Marit belangrijk om te weten hoe duurzaamheid doorheen de organisatie leeft. Niet enkel op directieniveau, maar ook op de werkvloer. “Daarom doen we altijd een draagvlakmeting. Zo identificeren en activeren we interne ambassadeurs om het verhaal mee uit te dragen. Het mag dus geen top-down verhaal zijn, maar moet gedragen worden door de hele organisatie.”

“Want het moet uiteindelijk altijd over de realisatie gaan”, verduidelijkt Sebastiaan. “En dus schrijven we niet alleen het rapport, maar zorgen we er ook voor dat het uitgevoerd wordt. We gaan dus vaak mee in de operationele fase. Om onze missie als The Ecological Entrepreneur echt waar te maken, moeten we mee in die realisatie gaan.”

In de praktijk

Elke begeleiding is anders, maar Sebastiaan illustreert met enkele voorbeelden wat ze concreet doen. “Na een CO2-meting weet je waar de grootste impact zit, maar dan moet je ook iets doen. Bijvoorbeeld het gebouw energetisch renoveren, de energieconsumptie reduceren, bedrijfswagens vergroenen, het invoeren van een mobiliteitsbudget of een duurzaam aankoopbeleid. Die acties tekenen we uit en helpen we mee te implementeren. Anderzijds werkten we voor een bedrijf dat een oplossing biedt om de CO2-uitstoot van gebouwen te reduceren, de go-to-market uit naar een nieuw land. We doen een analyse, bedenken de strategie en voeren die mee uit. Zo blijft ons rapport niet op de plank staan.”

“Vaak is het een kruisbestuiving tussen de twee soorten bedrijven die we begeleiden”, zegt Marit. “De ondernemingen die een bepaalde oplossing hebben voor het klimaatvraagstuk zijn ook partners voor de bedrijven die we helpen in de verduurzamingstrajecten. Dat is niet 1 op 1, maar er is wel een grote overlap. En dat maakt het interessant, want zo hebben we een ecosysteem waar we beroep op kunnen doen.”

Duurzame groei

“Mijn doel bij de start was om naar een organisatie van 1.000 man te gaan”, toont Sebastiaan zich ambitieus. “Niet zo zeer omwille van dat exacte getal, maar wel omwille van de schaal. Als je écht impact wil hebben, moet je een bepaalde grootte hebben. En als we elk jaar blijven verdubbelen in aantal medewerkers, zitten we binnen een paar jaar inderdaad al aan 1.000.” (lacht)

“We zijn in volle ontwikkeling als bedrijf”, zegt Marit. “Het gaat vooruit. Dat is heel positief, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Het gaat niet vanzelf en is best pittig. Groeien gaat altijd gepaard met wat groeipijnen.”

“Een tijdje geleden gaf ik in een bericht op LinkedIn mijn duidelijke mening over duurzaamheid. En dat bericht is ook tot bij UNIZO geraakt. Omdat zij ook rond duurzaamheid werken, gingen we eens praten. En daar is een samenwerking uit gegroeid. We begeleiden nu twee provincies van UNIZO naar een strategie rond duurzaamheid. En voor de UNIZO-leden voorzien we een opleiding rond het thema. De focus ligt op een laagdrempelig aanbod voor kleine bedrijven. Na onze vorming kunnen ze dan zelf aan de slag.” 

“En toen we dan een mail kregen om Ambassadeur voor de Dag van de Ondernemer te worden, hebben we ook direct ‘ja’ gezegd”, vertelt Marit.

Wij geloven namelijk dat ondernemerschap een enorme kracht is om verandering mogelijk te maken. Bedrijven kunnen daarin een voortrekkersrol spelen.

"Al weet ik niet of ik zelf actief zal kunnen deelnemen aan de Dag van de Ondernemer. Ik sta namelijk op het punt om te bevallen.”

Duurzaamheid als logische keuze

Het is bijna logisch dat duurzaamheid als een groene draad doorheen het leven van het jonge gezin loopt. “Dat klopt”, zegt Sebastiaan. “Als particulier kan je natuurlijk maar beperkt iets doen, maar dat doen we dan ook. Dat gaat dan over hoe je omgaat met mobiliteit, hoe je energie verbruikt, welke producten en merken je koopt en wat je eet. Voor ons is het logisch om zo duurzaam mogelijk te leven.”

Niet als fundamentalisten, maar als realisten volgens Marit. “We vertrekken vanuit een bewuste filosofie die we doortrekken in concrete acties. Er zitten veel automatismen in ons dagelijks leven. Die proberen we te doorbreken om onze impact zo klein mogelijk te houden. We zijn geen eco-warriors. Dat leidt alleen maar tot demotivering. Wij willen het anders doen. Niet met de wijzende vinger, maar door anderen te inspireren. Het eten op ons huwelijksfeest bijvoorbeeld was standaard vegan. Mensen konden wel vooraf aangeven of ze toch liever vlees of vis hadden. Bijna iedereen koos voor vegan en ze vonden het achteraf heel lekker. Door het goede voorbeeld te geven en aan te tonen dat het voor ons normaal is, hopen we ook anderen stappen te doen zetten.”

“Soms wordt er nogal zwart-wit over duurzaamheid gedacht”, zegt Sebastiaan. “Je moet het 100% zijn – iets wat sowieso niet mogelijk is – of anders ben je niet goed bezig. Dat is natuurlijk onzin. Het is een transitie, een pad dat iedereen moet afleggen. De ene heeft daarbij zevenmijlslaarzen aan en de andere neemt kleinere stapjes. Maar elke stap in de juiste richting is een goede stap. Iets doen is altijd beter dan niets doen.”

Nuttig voor jou