Onze economie is een van de meest open economieën ter wereld. De Vlaamse bedrijven zijn ware import- en exportkampioenen. We drijven vooral handel met de buurlanden en de Europese Unie, maar ook de handel met niet-naburige landen is heel belangrijk. Voor KMO’s kunnen vrijhandelsakkoorden dan ook grote voordelen met zich meebrengen. Natuurlijk is het belangrijk dat de handelsakkoorden die de EU onderhandelen met derde landen geratificeerd worden door de lidstaten. 

De Europese Unie is een heel belangrijke speler bij het afsluiten van handelsakkoorden met derde landen. Momenteel valt meer dan een derde van de handel tussen de EU en de rest van de wereld onder preferentiële bepalingen van een handelsakkoord en dit aandeel zal de komende jaren naar verwachting aanzienlijk toenemen, want vooral met Aziatische en Afrikaanse landen kunnen nog handelsakkoorden onderhandeld worden. Op de onderstaande kaart kan je zien met welke landen de EU wel of geen akkoord heeft en welke akkoorden nog onderhandeld of geratificeerd worden.


Bij de onderhandeling van die akkoorden wordt steeds rekening gehouden met de belangen van KMO’s, wat niet onlogisch is. 99% van de bedrijven in de EU zijn KMO’s en zijn verantwoordelijk voor de helft van het BBP en 100 miljoen jobs. Zo verplicht het KMO-hoofdstuk in het handelsakkoord met Japan bijvoorbeeld beide partijen informatie over markttoegang te verstrekken via een publiek toegankelijke website. Die informatie gaat onder meer over douanewetgeving en -procedures, wetgeving inzake intellectuele eigendomsrechten, conformiteitsbeoordelingsprocedures, sanitaire en fytosanitaire maatregelen, informatie over overheidsopdrachten, bedrijfsregistratieprocedures en belastingdetails. Ook bij CETA was de toevoeging van specifieke hoofdstukken voor KMO’s een prioriteit om onder andere tarieven en exportkosten volledig af te schaffen of te verlagen. 

Als bedrijf is het heel belangrijk om het bestaan van handelsakkoorden en de voordelen ervan te kennen. Nog te vaak maken logistieke partners geen gebruik van de voordelen van een vrijhandelsakkoord, waardoor je als exporteur of importeur te veel geld betaald bij de invoer of uitvoer van je goederen. Check dus zeker altijd op voorhand of er een handelsakkoord bestaat met het land waar je handel mee drijft. Hiervoor kan je steeds terecht op Access2Markets van de Europese Commissie. Door je productnaam of goederencode, het land waaruit en het land waarheen in te vullen kom je makkelijk te weten of er preferentiële tarieven van toepassing zijn dankzij het handelsakkoord of niet. Naast de tariefafschaffing of -verlaging zorgen handelsakkoorden ook voor een vereenvoudigd douaneproces en compatibele technische voorschriften. Daardoor kunnen KMO’s die kleinere handelsvolumes hebben, concurreren met grotere ondernemingen en vergroot het de mogelijkheden voor KMO’s om deel uit te maken van supply chains. Tot slot bevordert het ook de kansen om e-commerce, overheidsopdrachten en diensten aan te bieden op de buitenlandse markt waarmee het handelsakkoord in werking is. 

Nadat de Europese Unie een handelsakkoord heeft onderhandeld, wat bijvoorbeeld recent gebeurde met Nieuw-Zeeland, moeten de lidstaten zelf het akkoord ratificeren. Dat betekent dat de lidstaten het internationaal verdrag officieel bekrachtigen. Zolang de regering van een land het verdrag niet ratificeert, is het geen partij van het verdrag. Recent kwam aan het licht dat er in België nog een pak ratificatieprocedures lopend zijn. Het gaat over negen ratificatieprocedures, waarvan er al acht zijn geratificeerd door de Vlaamse regering. Enkel het tijdelijk economisch partnerschap met Centraal-Afrika is nog niet geratificeerd. Alle negen handelsakkoorden zijn nog niet geratificeerd door de Franse Gemeenschap, het Waals Gewest en/of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zolang een handelsakkoord niet geratificeerd wordt, is het echter wel al voorlopig van toepassing. Heel veel effect heeft de officiële ratificering dus niet, maar het kan wel reputatie van België als loyale handelspartner schaden. Hieronder zie je een overzicht van de lopende ratificatieprocedures: 

  • Het associatieakkoord met Centraal-Amerika (België is de laatste EU-lidstaat die het nog moet ratificeren) 

  • Het handelsakkoord met de Andesgemeenschap (Peru, Colombia en Ecuador) (België is de laatste EU-lidstaat die het nog moet ratificeren) 

  • CETA (economisch en handelsakkoord met Canada) 

  • De economische partnerschapsovereenkomst met de EPO-landen (Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika en Eswatini) 

  • De tijdelijke economische partnerschapsovereenkomst met Ghana 

  • De tijdelijke economische partnerschapsovereenkomst met Ivoorkust 

  • Het investeringsbeschermingsakkoord met Singapore 

  • Het investeringsbeschermingsakkoord met Vietnam 

  • De tijdelijke economische partnerschapsovereenkomst met Centraal-Afrika