Eerste hulp bij rampen
Kan je als ondernemer beroep doen op het Rampenfonds bij een natuurramp? En wat in het geval van wateroverlast of andere zware tegenslagen.
Doe ik beroep op mijn verzekeraar of het Rampenfonds na een natuurramp?
De verzekeringsmaatschappijen vergoeden de meeste « gewone » schadegevallen (via de brandverzekering): woonhuizen en hun inboedel die beschadigd zijn door overstromingen, aardbevingen, opstuwing of overstroming van riolen, terreinverschuivingen en -verzakkingen (eenvoudige risico’s).
Je wordt dus NIET vergoed door het Rampenfonds voor de schade die verzekerbaar was.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 16/11/2023
Wat kan je doen als jouw zaak getroffen is door een ramp?
1. Contacteer jouw verzekeraar
Heb je rechtstreeks of onrechtstreeks schade opgelopen door de ramp verwittig dan zo snel mogelijk jouw verzekeraar. Alle brandverzekeringscontracten die panden en andere 'eenvoudige risico's' dekken, omvatten verplicht een waarborg tegen natuurrampen die bij wet worden opgesomd. Het gaat met name om aardbevingen, overstromingen, stormen. Het kan gaan om waterschade, windschade,…. Indien de omvang van uw schade groot is, zal jouw verzekeraar desgevallend een expert langsturen.
Neem ook volgende tips in acht om een goed onderbouwd dossier samen te stellen:
- verwijder in dat geval zeker niets dat jouw schade aantoont.
- maak ook zelf foto’s van schade aan gebouwen, goederen, inboedel. Dit kan belangrijk zijn als bewijs nadien.
- maak ook een lijst waarin alle schade is opgesomd.
- verzamel bewijsstukken van beschadigde goederen (vb aankoopfacturen)
2. Rampenfonds
Dit treedt enkel op in geval van natuurrampen die officieel erkend werden. Als er zich een natuurramp heeft voorgedaan, is het de taak van de getroffen gemeente om daar zo veel mogelijk gegevens over te verzamelen. De gemeente zal deze informatie dan overmaken aan de provinciegouverneur, die op zijn beurt de erkenning van de ramp aan de minister van Binnenlandse Zaken zal vragen.
De uitzonderlijke aard van de gebeurtenis wordt dan vastgesteld aan de hand van wetenschappelijke factoren. Ook de financiële impact van de ramp speelt hierbij een rol. Als een schadefeit effectief als uitzonderlijk beschouwd wordt, komt het dossier voor de Ministerraad, die dan beslist over de erkenning. Daarna moet de Koning het besluit nog ondertekenen en volgt de publicatie in het Belgisch Staatsblad. Pas na de verschijning in het Staatsblad is er officieel sprake van een erkende ramp, waarvoor het rampenfonds kan tussenkomen.
Weet dat het Rampenfonds niet (langer) tussenkomt voor:
- de goederen die binnen een brandpolis "eenvoudige risico’s" verzekerd zijn
- de goederen die je naliet te verzekeren via een brandpolis "eenvoudige risico's", hoewel dit mogelijk was. Enkel leefloners zonder brandverzekering kunnen hier toch nog beroep doen op het rampenfonds.
Het Rampenfonds komt nog wel tussen voor:
- de goederen die in principe niet verzekerbaar zijn binnen een brandpolis "eenvoudige risico’s". Als het noodweer in kwestie erkend is als ramp, dan kan u een verzoek tot schadeloosstelling indienen bij de Provinciegouverneur.
- Opgelet! Land- en tuinbouwers kunnen wél terecht bij het rampenfonds voor "directe schade", op voorwaarde dat het noodweer effectief als ramp wordt erkend. Het gaat om de landbouwgoederen die in principe uitgesloten zijn van de dekking door de verzekering, namelijk de niet binnengehaalde oogsten, de levende veestapel buiten het gebouw, de bodem, de teelten, de bosaanplantingen.
In afwachting van een erkenning als ramp komt het erop aan de schade meteen zo snel en exact mogelijk te laten vaststellen en omschrijven door de gemeentelijke schattingscommissie (info in jouw gemeente) of een expert.
Eens het noodweer als ramp erkend is, kan beroep doen op het Rampenfonds.
Indien jouw zaak getroffen wordt door een ramp die niet het gevolg is van het weer (bvb brand of ontploffing in de eigen zaak of in de onmiddellijke omgeving), zal het Rampenfonds nooit tussenkomen en moet je steeds terecht bij jouw verzekeraar.
Hoe een aanvraag indienen bij het Rampenfonds?
Wanneer ramp erkend is door de Vlaamse Overheid, kan je je richten tot het Rampenfonds. Dat kan zowel digitaal via het loket, als op papier (maar dan moet je wel gebruik maken van bijzondere formulieren.
Je kan de volledige procedure nalezen op Procedure schadevergoeding Vlaams Rampenfonds voor ondernemers | Vlaanderen.be
3. Eerste fiscale en sociale hulp bij rampen
Als jouw zaak heel zwaar door deze ramp getroffen is, die de werking van je zaak zodanig verstoord heeft, dan bestaan er een aantal steunmaatregelen waarop je kan terugvallen. Je kan een aantal fiscale tegemoetkomingen inroepen zoals een afbetalingsplan vragen voor de betaling van directe belastingen, uitstel van BTW, maatregelen inzake provincie- en gemeentebelastingen. Daarnaast zijn er ook sociale maatregelen mogelijk: kwijtschelding RSZ-boetes, tijdelijke werkloosheid werknemers, vrijstelling of afbetalingsplan voor de betaling van sociale bijdragen…
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 06/09/2024
Help, mijn zaak wordt getroffen door wateroverlast!
Wat te doen na de zondvloed?
Wateroverlast zorgt steevast voor heel wat problemen. Wat als het jou overkomt? Hierbij enkele praktische tips om de gevolgen van een zondvloed zo goed mogelijk te doorstaan.
Voorkomen is beter dan… verzuipen
Een overstroming komt niet altijd als een dief in de nacht. Onheilsboodschappen over aanhoudende regen, stijgende rivieren en verzwakkende dijken… kan je maar beter ernstig nemen. Blijven hopen dat je op het nippertje aan een catastrofe ontsnapt is menselijk en gezond. Maar dat mag je er niet van weerhouden op het ergste voorbereid te zijn.
Tracht zoveel mogelijk waardevolle spullen preventief naar hoger gelegen gebieden te evacueren (verdieping, zolder…). De moeite die dit kost, valt veelal in het niets bij de schade die je riskeert. In jouw bedrijf is zo’n preventie evacuatie wellicht niet evident, al was het maar omdat u niet zomaar je activiteiten kan stilleggen. Maar breng in ieder geval uw administratie zoveel mogelijk in veiligheid, jouw verzekeringspolissen op kop, zodat je ze nadien niet in het water moet gaan zoeken.
Informeer eventueel al even bij jouw verzekeringsmakelaar naar wat te doen als… Neem foto’s van jouw installaties… vóór de ramp, zodat je de oorspronkelijke staat van uw goederen nadien kan aantonen.
Wanneer je in het water staat
Schakel meteen de elektriciteit uit (voor zover die nog niet automatisch zou zijn afgesprongen), om kortsluitingen met mogelijk nog meer schade én elektrocutiegevaar te voorkomen. Red wat er te redden valt, maar volg tegelijk de instructies van de hulpdiensten, ook wanneer die – misschien tegen wil en dank - overgaan tot een (gedwongen) evacuatie. Alle goederen zijn in principe vervangbaar, een mensenleven niet.
Wanneer het water is weggetrokken
Maak zoveel mogelijk foto’s van de geleden schade, vooraleer je aan de schoonmaak begint. Die foto’s zijn essentiële bewijsstukken bij uw schadedossier voor de verzekering en eventueel voor het rampenfonds, wanneer de wateroverlast als ‘ramp’ wordt erkend. Is jouw elektriciteitsinstallatie door het water getroffen, schakel ze dan nooit terug in zonder een grondige controle vooraf door een vakman. Bij een kortsluiting riskeer je immers nog eens bijkomende schade (brand, extra toestellen defect…).
Ruik je verdachte geuren (mazout, gas…), verlaat dan meteen jouw woning of bedrijf en verwittig de hulpdiensten. Veel goede moed bij de schoonmaak.
Wat betaalt de verzekering?
Alle brandverzekeringscontracten die panden en andere ‘eenvoudige risico’s’ (zie jouw verzekeringspolis) dekken, bevatten verplicht een waarborg tegen natuurrampen, waaronder overstromingen. Jouw verzekeraar staat dus in voor de vergoeding van de geleden schade. Wel kan de zogenaamde ‘franchise’ (het eigen risico) hier een stuk hoger liggen dan in andere schadegevallen. De schadevergoeding omvat zowel herstellings-/vervangingskosten als de kosten voor onderdak en andere noodzakelijke tegemoetkomingen.
En het rampenfonds?
Ook na de verplichte natuurrampendekking in de brandverzekeringspolissen, blijft het Rampenfonds bestaan. Je kan er vergoedingen aanvragen voor de geleden schade die volgens de verzekeringspolis niet onder ‘eenvoudige risico’s’ valt. Voorwaarde voor een tussenkomst van het rampenfonds is de officiële erkenning van de wateroverlast als ‘ramp’. De tegemoetkoming is overigens veelal beperkt en laat dikwijls lang op zich wachten. Maar uiteraard is elke steun welkom.
Welke fiscale en sociale tegemoetkomingen?
Een overstroming van jouw bedrijf staat meestal gelijk met een zware financiële aderlating, alle vergoedingen door de verzekering, rampenfonds… ten spijt. Omdat lang niet alle bedrijven een dergelijke zware tegenslag zomaar kunnen overbruggen, voorziet de overheid in een aantal gevallen fiscale en sociale gunstmaatregelen.
Zo kan je bij moeilijkheden om uw belastingen te vereffenen soms vrijstelling krijgen van nalatigheidintresten op uw laattijdige betalingen. In geval van overmacht kan onder zeer strikte voorwaarden ook betalingsuitstel worden bekomen van de werkgevers- en werknemersbijdragen aan de RSZ. Voor jouw persoonlijke sociale bijdragen als zelfstandige is een afbetalingsplan vaak te verkiezen boven een vrijstelling (Bij een afbetalingsplan stel je jouw pensioenrechten veilig.).
Ga er echter nooit zomaar van uit dat deze tussenkomsten ‘verworven’ zijn omdat je slachtoffer was van een ramp. Neem zelf zo vlug mogelijk contact op met de bevoegde instanties en maak duidelijke, schriftelijke akkoorden.
Wat met al die beschadigde goederen?
Die mag je aan verminderde prijzen, desnoods met verlies, van de hand doen, volgens de geldende wettelijke bepalingen inzake uitverkopen. Dat betekent onder meer dat je, evenmin voor deze als voor andere goederen, prijsverminderingen mag aankondigen tijdens de sperperiode, voorafgaand aan de solden.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 06/09/2024
Wat doen bij schade door hevige regenval of hagel in land- en tuinbouw en fruitteelt?
Als hevige regen of hagel heel veel schade aanricht in de land- en tuinbouw en fruitteelt is het bijzonder belangrijk om de geleden schade op dat moment te laten vaststellen. Het instrument dat land- en tuinbouwers bij uitstek ter beschikking hebben voor het vaststellen van schade is de gemeentelijke commissie tot vaststelling van schade aan land- en tuinbouwteelten – de schattingscommissie.
De vaststellingen van de schattingscommissie zijn van belang als u uitzonderlijke beroepsverliezen wilt aftrekken overeenkomstig de fiscale barema’s, als stavend document bij het vragen van uitstel van betaling voor VLIF-dossiers, bij bijzondere opbrengstverliezen in geval van premies, of als u een tegemoetkoming vraagt van het rampenfonds.
Voor alle duidelijkheid: u kan deze gegevens slechts gebruiken voor het rampenfonds, wanneer de overheid de regenval ook erkent als algemene ramp.
Schattingscommissie
Elke gemeente zou een schattingscommissie opgericht moeten hebben, samengesteld uit vijf personen en onder de leiding van de burgemeester of zijn aangestelde – meestal de schepen van Landbouw. Ook een land- of tuinbouwer zetelt namens de gemeente. De FOD Financiën (controle van de belastingen) heeft eveneens een vertegenwoordiger.
De commissie wordt samengeroepen op initiatief van de voorzitter. Hij kan zich laten bijstaan door een secretaris, gewoonlijk een personeelslid van de gemeentelijke administratie. Om geldig te kunnen optreden, moeten minstens drie leden van de commissie de werkzaamheden volgen en het verslag (een proces-verbaal van vaststelling van schade) ondertekenen.
Hoe de commissie uitnodigen?
Hoe een schadelijdend bedrijf de commissie moet uitnodigen, is wettelijk niet vastgesteld, maar het lijkt zinvol dat dit schriftelijk gebeurt. De gemeente kan zelf het initiatief nemen om een loket te openen waar de aangifte van schade moet gebeuren.
Bij uw aanvraag tot vaststelling van schade voegt u best al een aanwijzing van de aard van de schade. Het werk van de commissie wordt eenvoudiger als ze vóór het plaatsbezoek de ligging van de getroffen percelen, de teelten en de oppervlakten al kent en als u zelf het verlies al inschat. De fotoplannen van de MTR-aangifte of van de Mestbank kunnen daarbij een nuttig hulpmiddel zijn.
Werking van de commissie
In een sterk getroffen gemeente zal de werklast voor de schattingscommissie bijzonder zwaar zijn. Het is best mogelijk dat ze dan meerdere dagen op pad zal zijn om de vaststellingen te doen. Goed voorbereidend werk kan erin bestaan dat de secretaris van de commissie vooraf per bedrijf al een dossier samenstelt en dat de commissie – in een voorbereidende vergadering – vóór de plaatsbezoeken de werkwijze, de modaliteiten en de normen voor de schade vastlegt. De commissie hoeft de dossiers niet per bedrijf af te werken; ze kan – mits een goede planning – perceelsgewijs te werk gaan.
U heeft het recht om te weten wanneer de commissie op uw perceel zal langskomen. Hou de volgende gegevens bij de hand: uw producentennummer, de totale bedrijfsoppervlakte (zoals vermeld op de verzamelaanvraag), de totale oppervlakte van de getroffen teelt(en) op uw bedrijf, de getroffen percelen (met volgnummer en oppervlakte zoals aangegeven in de verzamelaanvraag), fotoplans met een aanduiding van de getroffen percelen.
Vaststelling van de schade
In principe moet de commissie de geleden schade in twee stappen vaststellen: een eerste maal aansluitend op het moment dat de schade geleden werd, een tweede maal bij de oogst van de niet-vernietigde producten.
Als bij de eerste vaststelling een totaal verlies (100 procent) wordt vastgesteld, is er geen tweede vaststelling vereist. De vaststellingen moeten telkens genoteerd worden in het ‘proces-verbaal van vaststelling van schade’. Het is erg belangrijk dat dit correct gebeurt. In het verleden mislukte heel wat dossiers omdat de schade niet genoteerd werd in overeenstemming met de voorschriften.
Bij het eerste bezoek moeten de volgende gegevens genoteerd worden: de datum en het uur van dit eerste bezoek, de naam en het adres van de schadelijder, de totale oppervlakte van het bedrijf, de datum van de teistering en een juiste omschrijving van de oorzaak van de schade (bijvoorbeeld: overstroming van de Molenbeek). Per perceel vermeldt het procesverbaal over welk perceel het gaat (de plaatsnaam, met eventuele verwijzing naar een bijbehorende kaart of fotoplan), de aard van de teelt, de oppervlakte van het totale perceel en de oppervlakte van de beschadiging of vernietiging. Wordt bij het eerste bezoek al vastgesteld dat de schade 100 procent is, dan wordt de nulopbrengst vermeld.
Het tweede bezoek wordt gepland zo kort mogelijk voor het tijdstip van oogsten. We raden aan om de commissie te verwittigen zodra de oogst nadert, om deze tweede vaststelling te doen. De omvang van de schade wordt vastgesteld door te schatten hoeveel oogst overblijft na beschadiging. Per perceel wordt aangegeven hoeveel er nog geoogst kan worden op het gehele perceel en hoeveel er nog geoogst kan worden op de getroffen oppervlakte. Indien het hele perceel getroffen is (wat meestal het geval zal zijn), zijn de twee gegevens identiek. De datum en het uur van het tweede plaatsbezoek moeten zeker vermeld worden. Bij het eerste en het tweede plaatsbezoek moeten de commissieleden het proces-verbaal ondertekenen. De getroffen land- of tuinbouwer tekent voor akkoord.
Rechtstreekse of onrechtstreekse schade
De geleden schade moet rechtstreeks voortkomen uit de ramp die zich voordeed en dit moet ook blijken uit het procesverbaal van de schattingscommissie. Dit kan overstroming, regenschade of dergelijke zijn. Schade die beschouwd kan worden als onrechtstreekse schade – bijvoorbeeld de onmogelijkheid om te oogsten doordat het perceel te nat is – wordt nooit vergoed in het kader van het rampenfonds. De ervaring met recente rampenfondsdossiers leert ons hoe belangrijk het is dat de oorzaak van de schade exact wordt aangegeven.
Andere bewijsstukken
Naast een degelijk opgesteld verslag van de schattingscommissie staat het de getroffene vrij om nog andere bewijsstukken te verzamelen die een tegemoetkoming van het rampenfonds kunnen wettigen. Foto’s van de getroffen teelten leveren hierbij een nuttig element. Houd er wel rekening mee dat de plaats waar de foto’s genomen zijn duidelijk herkenbaar is. Vermeld ook de datum waarop je de foto nam. Verder kan een verslag van de brandweer of politie nuttig zijn.
Herstel van de schade
Het rampenfonds voorziet niet enkel een tegemoetkoming in de geleden schade maar ook in de kosten voor het herstel ervan.
Ook hiervoor moet je bewijzen van je uitgaven verzamelen. Mogelijke elementen zijn de kosten voor het verwijderen van de vernietigde teelten (ook het eigen werk komt hier in aanmerking), stortkosten, de kosten om de bodem weer in goede staat te brengen (freesen, ploegen en zelfs een extra bekalking die vereist is, kan je aangeven), herinzaaien van gras of planten van doorlevende gewassen.
Wat als de gemeentelijke commissie niet optreedt?
Het rampenfonds verplicht niet dat schade in de land- en tuinbouw door de schattingscommissie wordt vastgesteld. In feite kan je elk bewijsstuk dat de schade aantoont, gebruiken in het rampenfondsdossier. Blijft de schattingscommissie in gebreke, dan kan een deskundige de vaststellingen doen. Wie zich noodgedwongen moet richten tot zo’n deskundige, raden we sterk aan om iemand aan te stellen die voldoende kennis en ervaring kan aantonen. Draag er zorg voor dat hij ook terdege rekening houdt met de elementen waarop we wezen bij de schattingscommissie. De kosten voor het inschakelen van een deskundige kan u inbrengen bij de aanvraag van het rampenfonds. In tegenstelling tot het proces-verbaal van de schattingscommissie, komen de vaststellingen door een deskundige niet in aanmerking als bewijsstukken van verminderde opbrengsten bij de aangifte van de belastingsinkomsten. In dat geval brengt u de hoofdcontroleur van de belastingen hiervan per aangetekend schrijven tijdig op de hoogte.
Wanneer u schade hebt geleden, is het zeer belangrijk dat u een beroep doet op de schattingscommissie.
Het is van groot belang dat een correcte vaststelling en administratie gevoerd worden.
Fout opgemerkt? Laatst gewijzigd: 06/09/2024
