Bewakingscamera's, wat zijn de regels waaraan je je moet houden?

Welke regelgeving is van toepassing?

De Wet van 21 maart 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera's ("Camerawet") is van toepassing van zodra enkele voorwaarden zijn vervuld:

• Indien een bewakingscamera wordt geplaatst en gebruikt die een opdracht van bewaking en toezicht uitoefent met het doel om: 
  • misdrijven tegen personen of goederen te voorkomen, vast te stellen of op te sporen; 
  • overlast te voorkomen, vast te stellen of op te sporen;
  • de naleving van gemeentelijke reglementen te controleren of; 
  • de openbare orde te handhaven en dat in het kader van deze doeleinden beelden verwerkt.

In de meeste gevallen zal je dus de Camerawet moeten toepassen. Voor de privacy-gerelateerde aspecten zal je ook rekening moeten houden met de GDPR (Algemene Verordening Gegevensbescherming).

Welke procedure moet je volgen?

Een handelszaak wordt door de Camerawet beschouwd als een "een voor het publiek toegankelijke besloten plaats". Wanneer je hier een camera wil plaatsen, moet een specifieke procedure worden gevolgd:

• Jouw verwerking moet voldoen aan een welbepaald en legitiem doeleinde. In dit geval is dat het gebruik van bewakingscamera’s voor bewaking en toezicht van een besloten plaats die voor het publiek toegankelijk is, namelijk een handelszaak. In principe zal je aan deze voorwaarde voldoen.
• Bovendien moet jouw verwerking proportioneel zijn. Dit houdt in dat er een evenwicht moet bestaan tussen enerzijds jouw belang als verantwoordelijke voor de verwerking, zijnde de handelaar, en anderzijds het recht op de bescherming van het privéleven van de gefilmde persoon, zijnde jouw klanten. De verwerking van de beelden moet passend en noodzakelijk zijn, wat er op neerkomt dat je moet nagaan of er geen andere maatregelen zijn die minder ingrijpen in het privéleven van de gefilmde persoon. In principe zal je ook aan deze voorwaarde voldoen.
• Er mogen geen overbodige beelden verwerkt worden en de camera mag in beginsel niet gericht worden op een plaats waarvoor je niet bevoegd bent. Het is dus niet toegelaten om ter beveiliging van je winkel de openbare weg te filmen!

Het plaatsen van een camera in je handelszaak gaat gepaard met drie belangrijke verplichtingen: 

• Je moet vooraf een aangifte doen bij de politie. Dat moet je doen via de online aangiftetoepassing www.aangiftecamera.be. 
• Om je klant te informeren dat je een bewakingscamera hebt geplaatst, moet je voorzien in een specifiek pictogram. Het pictogram kan je hier terugvinden. 
• Je moet ook een register bijhouden met alle beeldverwerkingsactiviteiten die je uitvoert. Dit register moet je op verzoek van de gegevensbeschermingsautoriteit (de vroegere privacycommissie) en de politiediensten steeds ter beschikking kunnen stellen. Op de website van de Algemene Directie Veiligheid en Preventie kan je hier meer informatie over terugvinden.

Let op!

• Als je vroeger al een bewakingscamera aangegeven hebt via het elektronisch loket van de Gegevensbeschermingsautoriteit (de vroegere Privacycommissie), dan zal je dat nog eens opnieuw moeten doen via www.aangiftecamera.be. Je had tot uiterlijk 31 december 2021 om dit in orde te brengen.

Zichtbaarheid camerabeelden in real time toegelaten

In de nabijheid van een camera mag je een scherm plaatsen waar de gefilmde beelden in real time worden getoond. Dit moet (potentiële) winkeldieven afschrikken en een sterker effect genereren dan enkel het pictogram met het bewakingswaarschuwingsignaal. 

Mag je een verborgen camera plaatsen?

De Camerawet bepaalt dat elk heimelijk gebruik van bewakingscamera’s verboden is. In principe is de toestemming van de gefilmde persoon vereist. Het betreden van een plaats waar een pictogram hangt, wordt beschouwd als een impliciete toestemming. Het is dus heel belangrijk dat je het pictogram goed zichtbaar plaatst en op een locatie die de toekomstige klant of derde ziet voordat hij jouw handelszaak betreedt.

Mag je camerabeelden van winkeldieven verspreiden?

De wet is duidelijk: het mag niet! Het afficheren van de naam en/of foto van een persoon mag niet gebeuren zonder de uitdrukkelijke toestemming van die persoon. Het recht op privacy heeft hier voorang, ook in geval van 'vermoedelijke' winkeldiefstal. Het is de politie - en enkel de politie - die tegen de vermoedelijke daders mag optreden.

Ook camerabeelden met daarop een winkeldief mogen niet verspreid worden. Het is aangewezen om deze beelden aan de politie te bezorgen. Zij zullen dan het nodige doen.