Faillissement

De volgende partijen kunnen het faillissement bekomen bij de rechtbank van koophandel:

1. Aangifte door de gefailleerde zelf (het zogenaamde faillissement op bekentenis)
2. Dagvaarding door één of meer schuldeisers
3. Dagvaarding door het openbaar ministerie
4. Dagvaarding door de voorlopige bewindvoerder
5. Dagvaarding door de curator van de hoofdprocedure (indien de onderneming gevestigd is in meerdere landen)

Ja. Men spreekt van een ‘verdachte periode’, of de periode waarin handelingen door de gefailleerde gesteld op verzoek van de curator niet-tegenstelbaar kunnen worden verklaard. Zo wou men handelingen blokkeren die gesteld waren juist voor het faillissement en er louter op gericht waren bepaalde delen van het vermogen aan het faillissement te onttrekken.

Wat is nu die verdachte periode? Het vonnis van faillietverklaring bepaalt de dag waarop de gefailleerde ophield te betalen (de zogenaamde staking van betaling). De wet bepaalt als algemene regel dat de gefailleerde wordt geacht op te houden te betalen vanaf het vonnis van faillietverklaring. In de regel is er dus geen verdachte periode en kan de curator dus geen handelingen van vóór het faillissement ongedaan maken.

Maar het tijdstip van staking van betaling kan toch worden vervroegd door de rechtbank wanneer deze ernstige en objectieve elementen aangeeft die aantonen dat de betalingen hebben opgehouden vóór het vonnis. Zodoende kan men een verdachte periode instellen die maximaal de 6 maanden voor het vonnis omvat.

Artikel 17 van de faillissementswet bepaalt een aantal handelingen die automatisch worden verworpen door de rechter indien ze in de verdachte periode hebben plaatsgevonden. Een voorbeeld is wanneer men goederen in de verdachte periode gratis of zwaar onder de normale prijs heeft weggegeven. Alle andere handelingen die in de verdachte periode plaatsvonden kunnen worden verworpen door de rechter op voorwaarde dat (1) de handeling nadeel heeft berokkend aan de gezamenlijke schuldeisers en (2) de derde(n) kennis had, op de hoogte was dat de schuldenaar had opgehouden te betalen.

Maar ook de rechtshandelingen die gesteld zijn meer dan 6 maanden voor het vonnis kunnen alsnog verworpen worden. Het is de curator die dan een vordering, de zogenaamde ‘faillissementspauliana’, zal instellen in het belang van alle schuldeisers. Er moeten wel twee voorwaarden vervuld zijn vooraleer de handeling zal verworpen worden: (1) de handeling moet nadeel berokkend hebben aan de gezamenlijke schuldeisers en (2) de derden zijn medeplichtig aan het bedrieglijk opzet.

Dyzo

Onbeslagbaarheid woning zelfstandige

Sinds de wet van 25 april 2007 kunnen zelfstandigen hun privéwoning onttrekken aan beslag door hun schuldeisers, bijvoorbeeld in geval van een eventueel faillissement. Er zijn evenwel een aantal voorwaarden verbonden aan deze bescherming.

Wie kan de bescherming inroepen?

De regeling geldt enkel voor natuurlijke personen die in België als hoofdberoep, bijberoep of na pensionering een beroep uitoefenen waarbij ze niet gebonden zijn aan een arbeidsovereenkomst of verbonden zijn door een statuut. Ook vrije beroepers kunnen van de regeling genieten.

Daarnaast kunnen ook mandatarissen van een vennootschap hun woning onder de bescherming laten vallen.

Wat wordt er beschermd?

Door de regeling kan jouw privéwoning beveiligen tegen beslag. In principe moet het dus gaan om de woning waar de zelfstandige zijn hoofdverblijfplaats heeft.
Wordt de woning ook gedeeltelijk voor professionele doelen gebruikt, dan geldt de volgende regeling:

• Indien de oppervlakte die gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden minder dan 30 % beslaat van de totale oppervlakte van het onroerend goed, dan kan de woning in haar geheel onder de bescherming van deze wet worden geplaatst.

• Indien de oppervlakte die gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden 30 % of meer beslaat van de totale oppervlakte van het onroerend goed, kunnen alleen de rechten op het gedeelte dat als hoofdverblijfplaats gebruikt wordt niet vatbaar voor beslag worden verklaard mits men vooraf statuten ( van mede-eigendom) opstelt.

  De totale oppervlakte die in aanmerking moet worden genomen voor de berekening van de drempel van 30 % omvat de oppervlakte van zowel het gebouw, met inbegrip van alle verdiepingen, als het terrein. Oppervlakten die zowel privé als professioneel gebruikt worden, worden geacht te worden gebruikt voor beroepsdoeleinden, met uitzondering van oppervlakten waarvan de beroepsaard beperkt is tot een doorgangsfunctie en die beschouwd mogen worden als zijnde gebruikt als hoofdverblijfplaats. In geval van onverdeelde zakelijke rechten (zoals onverdeelde eigendom) wordt voor de berekening van de drempel, rekening gehouden met de totale oppervlakte van het onverdeelde goed.

  Wat moet er gebeuren om de bescherming te genieten?

  Je moet een verklaring van onbeslagbaarheid laten opmaken bij de notaris.  Deze verklaring bevat een gedetailleerde beschrijving van de woning en de vermelding van de eigen, gemeenschappelijke of onverdeelde rechten. De verklaring wordt vervolgens ingeschreven in een specifiek daartoe bestemd register. Voor de verklaring is wel de toestemming van je echtgeno(o)t(e) vereist.

  Voordelen?

• Ruime bescherming, zeker naar aanleiding van een faillissement.

• De onbeslagbaarheidsverklaring is niet definitief: er kan altijd op teruggekomen worden, maar men kan de zelfstandige nooit dwingen om er op terug te komen. Dit moet steeds uit vrije beweging gebeuren.

• Bij echtscheiding blijft de verklaring geldig, indien de woning wordt toegewezen aan degene die de verklaring heeft gedaan.

• Moest de woning verkocht worden, dan blijft de bescherming gelden op de nieuwe woning van de zelfstandige, zonder dat een nieuwe verklaring nodig is. Hiervoor moet de nieuwe woning wel worden aangekocht binnen het jaar, en moet het geld dat de oude woning heeft opgebracht ondertussen worden toevertrouwd aan de notaris die de verklaring van onbeslagbaarheid heeft opgesteld.

  Nadelen?

  Er zijn natuurlijk enkele mogelijke nadelen verbonden aan deze regeling:

• De kostprijs

• De regeling geeft enkel bescherming ten aanzien van schuldeisers wiens schuldvordering is ontstaan na de verklaring van de zelfstandige. De bescherming geldt dus niet ten aanzien van  schuldeisers die reeds een schuldvordering hebben op het moment dat de verklaring wordt afgelegd. 

• De onbeslagbaarheid wordt opgeheven, indien de zelfstandige aansprakelijk wordt gesteld op grond van de oprichtersaansprakelijkheid.

• De onbeslagbaarheid moet economisch ook mogelijk zijn: overleg hierover met uw bank indien u een krediet wilt verkrijgen.

  Wat als ik mijn woning verkoop?

  Eens je de verklaring hebt afgelegd, blijft de bescherming gelden voor de woning die je gebruikt als hoofdverblijfplaats. Als je jouw woning verkoopt, dan gaat de onbeslagbaarheid over op de geldsom gekregen bij de verkoop, op voorwaarde dat dat geld binnen het jaar wordt aangewend om een nieuw onroerend goed te kopen dat dient als hoofdverblijfplaats. Bovendien moet die geldsom in tussentijd bewaard worden door de notaris die de akte van bescherming heeft opgemaakt. De onbeslagbaarheid gaat vervolgens over op de nieuwe hoofdverblijfplaats, wanneer de aankoopakte een ‘verklaring van wederbelegging van fondsen’ bevat, zelfs indien de prijs van het nieuwe goed hoger is dan het bedrag dat je bij de notaris in bewaring hebt gegeven (behalve indien de schuldeisers bewijzen dat de zelfstandige zijn solvabiliteit opzettelijk heeft verminderd). 

Sinds 1 april 2017 kan een aangifte van schuldvordering in het kader van een faillissement enkel nog elektronisch.

Centraal register

Voor elk faillissement dat uitgesproken wordt vanaf 1 april 2017 zal het dossier digitaal bewaard worden in het Centraal Register Solvabiliteit. In dat Register zullen alle gegevens en stukken van de faillissementsprocedure zitten. Zoals bijvoorbeeld de schuldvorderingen, processen-verbaal van verificatie, de inventaris die door de curator van de activa wordt opgemaakt, ... De website voor raadpleging van dat digitaal dossier is www.regsol.be

De volgende personen hebben toegang tot het Register:

• de magistraten en griffiers,
• het openbaar ministerie,
• de parketsecretarissen,
• de curators,
• de rechter-commissarissen,
• de gefailleerden,
• de schuldeisers,
• de derden die beroepsmatig rechtsbijstand verlenen (dit zijn de advocaten van partijen in het faillissement),
• de beheerder.

Elektronische aangifte van schuldvordering

In principe moet je als schuldeiser je aangifte van schuldvordering doen op elektronische wijze via de site van Regsol. Voor natuurlijke personen die geen beroep doen op een advocaat geldt een uitzondering. Zij kunnen hun stukken neerleggen bij de curator (aangetekend of tegen ontvangstbewijs).

Betalen voor een aangifte?

Het aangeven van een schuldvordering in het faillissement is sinds 2019 gratis. Voor andere diensten betaal je vaak wel een retributie. Het volledig overzicht van de prijzen vind je hier.

Meer info voor gefailleerden of ondernemers in moeilijkheden?

Raadpleeg de website www.dyzo.be

Het opstarten van een procedure van collectieve schuldenregeling is in principe enkel toegankelijk voor natuurlijke personen die geen koopman zijn. Als het gaat om iemand die vroeger wel handelaar was, dan kan die toch de procedure aanvragen, maar dan pas ten vroegste zes maanden na het stopzetten van zijn handel of, zo hij failliet werd verklaard, na de sluiting van het faillissement. 

Valt de ondernemer niet onder deze bepaling, dan moet hij zich in principe wenden tot een procedure onder de Wet Continuïteit Ondernemingen, onder de welke hij een tijdelijk uitstel van betalen kan verkrijgen, en mogelijks ook een gedeeltelijke kwijtschelding van de schulden.